Γράφει ο Ηλίας Χασιώτης
Ιστορικός Ερευνητής Δυτικής Μακεδονίας
Αισθήματα αγανάκτησης, οργής αλλά και λύπης καταλαμβάνουν τον ψυχικό κόσμο οιουδήποτε «ελλόγου όντος», όταν πληροφορείται, ότι εν μέσω της λαίλαπας του κορωνοϊού, με τη χώρα να θρηνεί πάνω από 6.500 νεκρούς αρρωστημένοι εγκέφαλοι δέσμιοι ιδεοληπτικών-ξεπερασμένων στερεοτύπων, πήγαν στο 4° χιλιόμετρο της οδού Σερρών-Άνω Βροντού, κατέστρεψαν την αναθηματική πλάκα στο μνημείο-κενοτάφιο (με ελάχιστα οστά) του συνταγματάρχη Ιωάννη Παπαπέτρου, των αξιωματικών και αγωνιστών και «ζωγράφισαν» το πλακόστρωτο δάπεδο.
Το παράδοξο για τους ψυχικά άρρωστους είναι ότι ο Συντ/ρχης Ιωάννης Παπαπέτρου, ήταν Βενιζελικός αξιωματικός και μάλιστα μαζί με άλλους 68 ευέλπιδες σπουδαστές Συμμετείχε το 1916 στο Κίνημα Εθνικής Αμύνης του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Θεσσαλονίκη.
Α. ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΣΕΠΤΕΜ.-ΟΚΤΩΒ. 1944 ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
1. - ΜΙΛΛΕΡ, ψευδώνυμο του Βρεττανού Ταγματάρχη, Γκάι Μάικλθγαϊητ. Το φθινόπωρο του 1943 στάλθηκε ως ΒLO (σύνδεσμος αξιωματικός) στην Αν. Μακεδονία.
Συνέβαλε σημαντικά στην ενοποίηση και ενίσχυση με συμμαχικό εξοπλισμό των Ανεξάρτητων Εθνικών Ομάδων. Εξ αιτίας των (αυθαιρέτων;) χειρισμών του στις διαπραγματεύσεις με την Βουλγαρική Κυβέρνηση κατά την απελευθέρωση, ανακλήθηκε στην Ιταλία.
2. - ΡΙΝΤΑ, Άγγλος λοχαγός βοηθός του Μίλλερ.
3. - ΣΙΡΑΚΟΦ, Άσεν Νικόλοφ (1895-1960), Βούλγαρος υποστράτηγος. Διοικητής σε Ανατ. Μακεδονία-Θράκη από τις 15-5 έως 30-10-1944 και μετά Δ/της 4ης στρατιάς 1-11 έως 15-12-1944. Διετέλεσε Δ/ντής στην Βουλγαρική Δ/νση Ιστορίας Στρατού 1947-1948.
4. - Σφέτσκος Θωμάς, Ανπσυν/ρχης συνεργαζόμενος με τον Μίλλερ.
5. - ΖΑΠΡΟΥΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ), Αρχικαπετάνιος των Εθνικιστικών ανταρτών, στον χώρο από Θεσ/νίκη έως τον Στρυμόνα ποταμό.
6. - ΡΑΦΤΟΥΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ, Αριστερός διανοούμενος ήρωας του Αλβανικού μετώπου και της Εθνικής Αντίστασης. Εκτελέσθηκε 34 ετών μετά από ασύλληπτο δράμα και απόφαση του υποστράτηγου του Δημοκ. Στρατού Λάμπρου Κανακαρίδη, καπνεργάτη στο Επάγγελμα ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ Ανατ. Μακεδονίας.
Β. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΣΤΗΝ ΣΟΦΙΑ. ΣΥΜΦΩΝΟ ΜΙΛΛΕΡ-ΣΙΡΑΚΟΦ
Από τις 24 Απριλίου 1941 η Ανατολική Μακεδονία κατέχονταν από τον Βουλγαρικό στρατό. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1944, η Βουλγαρία άλλαξε στρατόπεδο, εντάχθηκε στους συμμάχους και κήρυξε τον πόλεμο στην Γερμανία. Στις 17 Σεπτεμβρίου του 1944, Μίλλερ, Ρίντλ και Σφέτσκος μεταβαίνουν στην Σόφια και συνεννοούνται με τον ανώτατο Διοικητή των Βουλγάρων Σιράκοφ, να κατεβούν από τα βουνά οι Εθνικιστικές ομάδες για να αναλάβουν την τήρηση της εσωτερικής τάξης... υπεγράφη σχετικό συμφωνητικό γράφει στους «Αγώνες Στη Μακεδονία» ο διορισμένος από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου, τ. υπουργός Γεώργιος Μόδης (1). Ο Εδεσσαίος Ευάγγελος Κωφός τέως ανώτατος υπάλληλος του υπουργείου Εξωτερικών, άριστος γνώστης του Μακεδονικού Ζητήματος συμπληρώνει «σήμερα νεότεροι ιστορικοί στην Βουλγαρία αποκαλύπτουν ότι στην Σόφια είχαν δοθεί οδηγίες στον Σιράκοφ για συνεργασία με τις Ελληνικές ανταρτικές ομάδες». Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο Χρυσοχόου Αθανάσιος (2).
Γ. Η ΔΙΑΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΡΥΜΟΝΑ
Στις 22 Σεπτεμβρίου το βράδυ (3 και 4), μια φάλαγγα από 1.350 περίπου άνδρες ξεκίνησε από την Μαυροθάλασσα Σερρών και αφού μοιράστηκε σε δύο τμήματα, πέρασε τον ποταμό Στρυμόνα προς την Δράμα. Η φάλαγγα αυτή ήταν το ήμισυ περίπου του σώματος των ανταρτών του Ζαπρούδη Αποστόλου (Παπούλια), με τους Έλληνες αξιωματικούς να δρουν με εντολές του Συμμαχικού στρατηγείου Κάιρου. Το πρώτο τμήμα με τους ταγματάρχες Σπυρίδη και Κουτρίδη από 800 περίπου άνδρες πέρασε τον ποταμό απαρατήρητο και έφθασε στο χωριό Αλιστράτη των Σερρών. Το δεύτερο τμήμα του Παπαπέτρου με 560 άνδρες, πέρασε τον ποταμό και όταν έφθασε στον κάμπο, στην περιοχή Δήμητρα (Ζίχνης)-Μυρίνη, ανάμεσα στις δύο γέφυρες του ποταμού Αγγιτή, δέχθηκε πυρά ακόμη και από πυροβολικό του Βουλγάρικου στρατού, ο οποίος εγκατέλειπε την Ελλάδα.
Δ. Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ
Ο Παπαπέτρου θεώρησε ότι πρόκειται για παρεξήγηση μάλιστα δεδομένης της συμφωνίας επηρεασμένος από ορισμένους αξιωματικούς (Αρβανιτίση, Ανδριανό) προσπάθησε να έλθει σε συνεννόηση με τον Βούλγαρο Συντ/ρχη διοικητή του τμήματος και τον Σιράκοφ ανώτατο διοικητή.
Άλλοι όμως αξιωματικοί, όπως και οι υπολοχαγοί Γκέκας, Παπαγεωργίου, Αρβανιτάκης και οι καπετάνιοι Γιαχάς και Κεπελέκης διαφώνησαν με τον Παπαπέτρου έσπασαν τον κλοιό των Βουλγάρων και με σημαντικές απώλειες διασώθηκαν. Τελικά συνελήφθησαν αιχμάλωτοι ο Παπαπέτρου με 364 άνδρες, αφού πρώτα οι Βούλγαροι μετακίνησαν όλες τις διαθέσιμες μονάδες του Βουλγαρικού στρατού και ασφυκτικά κύκλωσαν το συγκρότημα Παπαπέτρου (5), (6), (7), (8), (9).
Ο συγγραφέας Κώστας Πασχάλης επιμελήθηκε τα Απομνημονεύματα του Ραφτούδη Βασίλη -του εκτελεσμένου από τον Κανακαρίδη- γνώστης όσο ελάχιστοι των τότε γεγονότων γράφει (10) ότι «οι Βούλγαροι παρέδωσαν τους 365 στον Καπετάν-Γεώργη, καπετάνιο του 21ου Συντάγματος ΕΛΑΣ» και όλοι ι συγγράψαντες ότι εν συνεχεία οι συλληφθέντες μετεφέρθησαν στις φυλακές Σερρών. Οι 13 αξιωματικοί του Ελληνικού στρατού και 14 Καπετάνιοι των Εθνικιστών ανταρτών μετεφέρθησαν από 50 ΕΛΑσίτες και Βουλγάρους στο Α' Αστυνομικό Τμήμα Σερρών, όπου τα βασανιστήρια πήραν συστηματική μορφή.
Ε. ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ ΒΑΣΑΝΙΣΜΟΥ - ΚΟΠΗ ΧΕΙΡΩΝ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ
Οι συγγράψαντες επιμένουν στά βασανιστήρια των συλληφθέντων. Ξεχωρίζει η μαρτυρία του Δημήτρη Χαϊτίδη, που έμενε παραπλεύρως του Α' Αστυνομικού Τμήματος, όπου ένας μαντρότοιχος χώριζε την διώροφη κατοικία του από το κρατητήριο: «Παρακολουθών κρυφίως εκ των βασανισμένων περιήλθον εις τελείαν αφασίαν. Ο παπά Σάββας απεβίωσεν. Αι χείρες του Παπαπέτρου είχον σχεδόν αποκοπεί» (11) σελ. 74.
ΣΤ. Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ 365
Οι συλληφθέντες κρατήθηκαν στις φυλακές, για δώδεκα ημέρες. Στη συνέχεια οι ΕΛΑσίτες οδήγησαν τους κρατουμένους κατά τμήματα, με Βουλγάρικα στρατιωτικά οχήματα στον δρόμο Σερρών-Άνω Βροντού, όπου από το 13° ως το 23° χιλιόμετρο τους εκτέλεσαν μαρτυρικά στις εκατέρωθεν χαράδρες από τις 5-19 Οκτωβρίου 1944 (12).
Περιγραφές της εκτέλεσης μας δίνουν οι μαρτυρίες του ΒΛΑΔΙΜΗΡΟΥ ΚΟΝΙΑΡΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΡΑΓΗΛΟ ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ και του φοιτητού της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ ΒΑΓΓΕΛΗ ΤΣΟΓΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΥΡΟΥΔΑ ΛΑΓΚΑΔΑ, τους οποίους λυπήθηκε και διέσωσε λόγω της νεαρής ηλικίας τους νεαρός βούλγαρος αξιωματικός. Επίσης υπάρχει η έκθεση του ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΜΠΕΧΤΣΗ, ο οποίος πληγώθηκε σοβαρά από σφαίρες αυτόματου όπλου, καταπλακώθηκε από σώματα των εκτελουμένων και διασώθηκε (12).
Ο καταγόμενος από την Μαυρούδα Γεώργιος Αντωνιάδης σε συνέντευξη της 24-11- 2017 έδωσερδ^ϊνγίίιι^δντα ονόματα συμπατριωτών του επιζώντων του αποσπάσματος Παπαπέτρου, που διέσποσαν τον κλοιό των Βουλγάρων, όπως ο Κων/νος Παυλίδης κ.α.
Ζ. Η «ΥΠΟΠΤΗ» ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΠΓΤΡΟΠΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Αμέσως μετά την σύλληψη του Παπαπέτρου και των ανδρών του κατά τα γεγονότα της 22-23 Σεπτεμβρίου 1944, ο επιτελικός ταγματάρχης Ιωάννης Παπαθανασίου με τον επίσης ταγματάρχη Γεώργιο Δρακόπουλο, πήγαν και συνάντησαν τους υπουργούς της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του Γεωργίου Παπανδρέου, ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΠΟΡΓΎΡΟΓΕΝΗ ΤΟΥ ΚΚΕ και ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΗ, που είχαν έλθει ως Κυβερνητικό Κλιμάκιο και οι ΟΠΟΙΟΙ ΑΔΙΑΦΟΡΗΣΑΝ! (7)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κατά τα έτη 1975-1977, πολυήμερες ήταν οι επισκέψεις οδοντίατρου θρυλικού γραμματέα 1942-194 του ΕΑΜ Θανάση Χατζή, στο Αμύνταιο, στους συγγενείς του και κυρίως στον ξάδελφό του Σταύρο (Μπάμπη) Χατζή προϊστάμενο στην Ένωση Αγροτικών Συν/νων, ο οποίος τον βοηθούσε στην δακτυλογράφηση και σύνταξη του (τότε) τρίτομου έργου, Η Νικηφόρα Επανάσταση που Χάθηκε. Το γεγονός αυτό ο γράφων το ανέφερε το 2009, κατά την επίσημη προβολή στο Αμύνταιο του ντοκιμαντέρ Θανάσης Χατζής, Οδηγητής της Λευτεριάς, του γνωστού και εκτός Ελληνικών συνόρων σκηνοθέτη Χρήστου Σκούρα.
Σε προφορικές συζητήσεις προικισμένος με εφυΐα και οργανωτικές ικανότητες καταπληκτικές, όπως τον χαρακτηρίζει στο ντοκιμαντέρ ο γνωστός καθηγητής Ηλιος Νικολακόπουλος ο Θανάσης Χατζής, έριχνε μεγάλο μέρος της ευθύνης για την απώλεια του Συντ/ρχη Ιωάννη Παπαπέτρου, ο οποίος ήταν γαμβρός του, σύζυγος της αδελφής του Ανδρονίκης Χατζή, στον Γιώργο Ερυθριάδη Γραμματέα του ΚΚΕ Ανατολικής Μακεδονίας με το σκεπτικό: Ήξεραν ότι ο Ιωάννης Παπαπέτρου ήταν Βενιζελικός και γαμβρός μου. Ήξεραν επίσης ότι από τον Ιούνιο-Ιούλιο 1944 είχα έλθει σε ρήξη με την Ηγεσία (Σιόντο-Ιωαννίδη), για την συμφωνία του Λιβάνου, γεγονός για το οποίο με καθαίρεσαν και στη θέση του Γραμματέα του ΕΑΜ έβαλαν τον Μήτσο Παρτσαλίδη (καπνεργάτη).
Ερυθριάδης Γιώργος (ψευδώνυμο Πετρής) Καθοδηγητικό στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννήθηκε το 1910 στη Κρώμνη του Πόντου. Εγκαταστάθηκε στην Νάουσα, όπου φοίτησε ως την Δεύτερη τάξη Δημοτικού. Εργάτης υφαντουργίας το 1938 εξορίζεται στην Φολέγανδρο, απ' όπου δραπετεύει το 1941 κοι στέλνεται στην Ανατολική Μακεδονία ως υπεύθυνος του ΚΚΕ. Το 1947 τον βρίσκουμε Διοικητή της 20ης Ταξιαρχίας στην Κεντρική Μακεδονία, μετά τον εμφύλιο διαφεύγει στο σιδηρούν παραπέτασμα.
Επιστρέφει το 1959 δια παράνομη δράση, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται το 1960 σε φυλάκιση στο Ιτζεδίν (Κρήτη). Φανατικός Ζαχαριαδικός συμπλέκονταν καθημερινά με τους ομοϊδεάτες του, γιατί ήταν ο μόνος που δεν αναγνώριζε την μετά το 1956 Νέα Ηγεσία του ΚΚΕ. Πέθανε το 1963 στο νοσοκομείο Χανιών, λόγω βαρύτατης ασθένειας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. - Γεώργιος Μόδης, Αγώνες Στη Μακεδονία σελ. 147-148
2. - Ευάγγελος Κωφός Η Βαλκανική Διάσταση Του Μακεδονικού Ζητήματος Στα χρόνια
της κατοχής και της Αντίστασης σελ. 54
3. - Απόστολος Ζαπρούδης (Παπούλιας) Απομνημονεύματα Δημητρίτσιον 1983 σελ. 145
4. - Ιστορικές Μαρτυρίες. Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων 1941-1945 ΕΚΔΟΣΗ
Πανελλήνια Συνομοσπονδία Εθνικών Ανπστοσιακών Οργανώσεων σελ. 160
5. - Ελληνική Εθνική Αντίστασις Αίμα. Δάκρυ- Νίκη Ελεύθερη Σκέψις σε. 74-75
6. - Ζαπρούδης όπως παραπάνω σελ. 145-149
7. - Η Εθνική Αντίστασις των Ελλήνων, όπως ποραπάνω σε. 160-161
8. - Ελληνική Εθνική Αντίστασις σελ. 73-75
9. - Ι.Α.Λ., Η Κατά της Μακεδονίας Επιβουλή Αθήναι 1966 σελ. 254-157
10. - Βασίλης Ραφτούδης 1941-1945. Επιμέλεια Πασχάλης Έκδοση Φιλίστωρ σε. 152
11. - Ελληνική Εθνική Αντίστασις όπως παραπάνω σελ. 74
12. - Η Εθνική Αντίστασις των Ελλήνων, όπως παραπάνω σελ. 161
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου