Καταρρέει το σύστημα ποινικής καταστολής

Εμφανή σημάδια κατάρρευσης παρουσιάζει πλέον το σύστημα ποινικής καταστολής, με τους ειδικούς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και την κοινωνία έκπληκτη και αποσβολωμένη να βιώνει τις συνέπειες της ασκούμενης αντεγκληματικής πολιτικής, οδυνηρά πολλές φορές και βάναυσα, καθώς η ίδια η πολιτεία διά των πράξεων και των παραλείψεών της εμφανίζεται να πυροδοτεί τη βία και την εγκληματική δράση.

Οι στυγερές και αποτρόπαιες δολοφονίες του γνωστού ποινικολόγου Μιχάλη Ζαφειρόπουλου, της Δώρας Ζέμπερη, οι δεκάδες ληστείες με βασανισμό και εξευτελισμό των θυμάτων, αλλά και οι οργανωμένες επιθέσεις κατά αστυνομικών στόχων συνθέτουν το τελευταίο διάστημα το «παζλ» των συνεπειών καταστροφικών νομοθετικών επιλογών και δικαστικών πρακτικών, που έχουν φέρει το σύστημα διασφάλισης της τάξης και προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών σε σοβαρό κλυδωνισμό.

Από την αρχή

Την ώρα που ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ενωση ενισχύει το νομοθετικό οπλοστάσιο για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του εγκλήματος με την ίδρυση νέου θεσμού, του Ευρωπαίου εισαγγελέα και νέων εργαλείων, όπως η ευρωπαϊκή εντολή έρευνας, στη χώρα μας οι φυλακές αδειάζουν ή μετατρέπονται σε κέντρα παράνομης δράσης για συμμορίες που πλουτίζουν παράνομα και ανεμπόδιστα.

Δεν είναι τυχαίο πως εισαγγελικοί λειτουργοί, που ξέρουν από μέσα και από πρώτο χέρι, τι πραγματικά γίνεται με το σύστημα ποινικής καταστολής (ποινές, φυλακές, νομοθετικές επιλογές, άδειες σε κρατουμένους και λοιπά) εκφράζουν πλέον απόψεις για ριζικές αλλαγές, καθώς εκτιμούν ότι η διαμορφωμένη κατάσταση των τελευταίων ετών, που όλο και επιδεινώνεται, δεν είναι εύκολο να αναστραφεί. «Το σύστημα θέλει πέταμα και φτιάξιμο από την αρχή» δήλωνε εισαγγελικός λειτουργός με πείρα και γνώση, ενώ ειδικοί και έγκριτοι πανεπιστημιακοί, όπως ο Ηλίας Αναγνωστόπουλος, εκφράζουν προβληματισμούς για νομοθετικές επιλογές και πρακτικές που αποσυνθέτουν, το ήδη, προβληματικό περιβάλλον της ποινικής καταστολής.

Ο λεγόμενος νόμος Παρασκευόπουλου συγκεντρώνει –και όχι άδικα– έντονες επικρίσεις για τις συνέπειές του. Τα παραδείγματα στυγερών εγκλημάτων από επικίνδυνους κακοποιούς που βγήκαν, με βάση τις διατάξεις αυτού του νόμου, πρόωρα από τις φυλακές και προέβησαν αμέσως σε εγκληματικές ενέργειες, μιλούν από μόνα τους. Η τραγική περίπτωση της Δώρας Ζέμπερη, της 32χρονης εφοριακού, που δολοφονήθηκε άγρια από 58χρονο που βγήκε από τη φυλακή πρόωρα σε εφαρμογή των διατάξεων αυτού του νόμου, έχει προκαλέσει κοινωνικό σοκ. Η περίπτωση Ζέμπερη, δυστυχώς, δεν είναι η μόνη. Το έγκλημα της Υδρας πριν από περίπου έναν χρόνο, η βάναυση μεταχείριση της 85χρονης στην Κυψέλη από συμμορία αλλοδαπών για να τη ληστέψουν καίγοντάς τη με το ηλεκτρικό σίδερο, αποτελούν ενδεικτικά παραδείγματα των συνεπειών των πρόωρων αποφυλακίσεων χωρίς εξαιρέσεις.

Ο πανεπιστημιακός Ηλίας Αναγνωστόπουλος, προσεγγίζοντας για τις ανάγκες της δημοσιογραφικής παρουσίασης τις νομοθετικές επιλογές αποσυμφόρησης των φυλακών, διότι εκεί στόχευσε ο λεγόμενος νόμος Παρασκευόπουλου, κάνει λόγο «για νομοθετικές επιλογές που βασίστηκαν στη λογική του “αδιακρίτως”, με ό,τι αυτό τελικώς συνεπάγεται».

Ο λεγόμενος νόμος Παρασκευόπουλου ίσχυσε για περίπου δύο χρόνια, ώς τις αρχές Αυγούστου του 2017, προβλέποντας δυνατότητες πρόωρης αποφυλάκισης για κρατουμένους χωρίς εξαιρέσεις για την επικινδυνότητά τους ή τα αδικήματα που είχαν διαπράξει. Τα στατιστικά του υπουργείου Δικαιοσύνης αριθμούν 2.000 κρατουμένους που βγήκαν από τις φυλακές, ανάμεσα στους οποίους οι βαρυποινίτες και με βεβαρημένο ποινικό παρελθόν να ανέρχονται σε 200 ανά την επικράτεια.

Ο νέος νόμος

Ο σημερινός υπουργός Δικαιοσύνης, Σταύρος Κοντονής, νωρίς είχε εξαγγείλει τη βελτίωσή του, σε μια προσπάθεια να αντικρουστούν οι αντιδράσεις και τα οδυνηρά αποτελέσματα υποτροπής των πρόωρα αποφυλακισμένων «αδιακρίτως» και για σοβαρά εγκλήματα.
Πράγματι, ο νέος νόμος ενώ έκλεισε την πόρτα της φυλακής για ανθρωποκτονίες και εγκλήματα «περί τη γενετήσια ορμή», βιασμούς και λοιπά, βελτιώνοντας την κατάσταση, εντούτοις, παρουσιάζει και αυτός προβλήματα, καθώς δίδει τη δυνατότητα πρόωρων αποφυλακίσεων και για σοβαρά εγκλήματα, όπως ληστείες, διακεκριμένες κλοπές, απάτες, υπεξαιρέσεις και λοιπά και μάλιστα νωρίτερα απ’ ό,τι προέβλεπε ο νόμος Παρασκευόπουλου.

Το σκηνικό της κατάρρευσης του συστήματος ποινικής καταστολής συμπληρώνουν, δυστυχώς, καθημερινά με τις πρακτικές τους τα δικαστήρια, όπου δικαστικοί λειτουργοί που καλούνται να κρίνουν σοβαρότατες υποθέσεις εγκληματικής δράσης που έχουν παραβιάσει βάναυσα δικαιώματα των πολιτών, επιβάλλουν ποινές που ηχούν σκληρές, αλλά ουσιαστικά δεν έχουν αντίκρισμα. Πολυετείς καθείρξεις δώδεκα ακόμα και δεκαπέντε χρόνων δεν εκτελούνται, οι κατηγορούμενοι πηγαίνουν στο σπίτι τους με περιοριστικούς όρους και τα θύματα μένουν με το αίσθημα της αδικίας με δικαστική βούλα.

Νέοι κώδικες

Οι προσδοκίες για αναστροφή του κλίματος βαθιάς αποσάθρωσης του συστήματος ποινικής καταστολής, που πλέον έχουν λάβει μεγάλες διαστάσεις, επαφίενται από δικαστικούς, νομικούς αλλά και από αρμόδια κυβερνητικά στελέχη στον υπό κατάρτιση νέο Ποινικό Κώδικα και στον νέο Σωφρονιστικό Κώδικα που βρίσκονται –και οι δύο– σε τελικό στάδιο επεξεργασίας πριν κατατεθούν στη Βουλή. Αλλωστε, και ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής στους νέους κώδικες άφησε να εννοηθεί ότι θα περιληφθούν αλλαγές που θα εξορθολογίσουν τις ποινές, ώστε, όπως είπε στη Βουλή, «να μη χρειάζεται να υπάρχουν στο μέλλον έκτακτοι νόμοι αποσυμφόρησης των φυλακών».

ΠΗΓΗ http://www.kathimerini.gr/

Έντυπη