Ο ρωσικός στρατός και τα εργοστάσια όπλων της απορροφούν έναν αυξανόμενο αριθμό εργαζομένων καθώς η Μόσχα προετοιμάζεται για έναν μακρύ πόλεμο στην Ουκρανία, αφήνοντας τους μη στρατιωτικούς τομείς με οδυνηρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού και αποσταθεροποιώντας την ευρύτερη οικονομία.
«Η αγορά εργασίας είναι εξαιρετικά σφιχτή», δήλωσε στους Financial Times ο επικεφαλής μιας μεγάλης ρωσικής εταιρείας εξόρυξης. «Δεν είναι μόνο η κινητοποίηση ή οι άνθρωποι που φεύγουν από τη Ρωσία. Το κύριο πρόβλημα είναι η παραγωγή όπλων», είπε το άτομο.
Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού έχουν βοηθήσει να αποκαλυφθούν οι αδυναμίες της ρωσικής οικονομίας που έρχονται σε αντίθεση με τη ρόδινη εικόνα που ζωγράφισε το Κρεμλίνο.
Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει επανειλημμένα επισημάνει την αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ρωσίας ως απόδειξη της οικονομικής της υγείας και της αποτυχίας είτε του πολέμου είτε των δυτικών κυρώσεων να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι λένε ότι τα στοιχεία κολακεύονται από μεγάλες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες και κρύβουν διαρθρωτικά προβλήματα που θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν μακροπρόθεσμα.
Η Ρωσία δεν είναι η μόνη μεταξύ των βιομηχανοποιημένων οικονομιών που έχει μια πολύ σφιχτή αγορά εργασίας και το γεγονός ότι ο πληθυσμός της γερνά και συρρικνώνεται επιδεινώνει τις ελλείψεις.
Αλλά ο πόλεμος κάνει την κρίση της Ρωσίας ιδιαίτερα σοβαρή. Πέρυσι, 300.000 άνδρες κινητοποιήθηκαν ξαφνικά για να πολεμήσουν αφού η Ουκρανία είχε σταματήσει τη ρωσική εισβολή. Εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι, οι περισσότεροι μορφωμένοι νέοι άνδρες, κατέφυγαν στο εξωτερικό για να αποφύγουν τη στράτευση, μια έξοδος που έπληξε άσχημα την πληροφορική και άλλους τομείς που εξαρτώνται από εργατικό δυναμικό υψηλής ειδίκευσης.
Η απόφαση της Μόσχας να μεταφέρει την οικονομία σε πολεμική βάση εν αναμονή μιας παρατεταμένης σύγκρουσης έχει επιδεινώσει την κατάσταση, σύμφωνα με οικονομολόγους και Ρώσους επιχειρηματίες. Με τις αμυντικές εταιρείες να εργάζονται πλήρως για να προμηθεύουν τις ένοπλες δυνάμεις, οι μη στρατιωτικές βιομηχανίες αγωνίζονται να βρουν εργάτες.
«Το κράτος εκτρέπει τους οικονομικούς του πόρους στον αμυντικό τομέα και ο κόσμος τον ακολουθεί», δήλωσε ο Ρούμπεν Ενικολόποφ, καθηγητής ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Pompeu Fabra (UPF) στη Βαρκελώνη.
Οι εργαζόμενοι στον αμυντικό τομέα μπορούν να εξαιρεθούν από τη στρατιωτική θητεία, καθιστώντας τις θέσεις εργασίας σε τέτοιες εταιρείες ιδιαίτερα ελκυστικές για τους άνδρες που θέλουν να αποφύγουν την επιστράτευση.
Το ποσοστό ανεργίας στη Ρωσία έχει πέσει στο 3%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, αφήνοντας τις επιχειρήσεις να αγωνίζονται να βρουν εργαζομένους για τις βιομηχανίες έντασης εργασίας που κυριαρχούν στην οικονομία της χώρας.
Η ακριβής έκταση των αυξήσεων της παραγωγής που σχετίζονται με τον πόλεμο και του αριθμού των εργαζομένων στον αμυντικό τομέα είναι δύσκολο να εκτιμηθεί από τα διαθέσιμα στοιχεία, αλλά «είχαμε δει μια αύξηση 30-40 τοις εκατό στον [δείκτη των διευθυντών αγορών] στον στρατό -σχετικές βιομηχανίες από τον Ιανουάριο του 2023», δήλωσε ο Pavel Luzin, ανώτερος συνεργάτης μη κάτοικος στο Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
Τον περασμένο μήνα, η ρωσική κυβέρνηση είπε ότι είχε στόχο να δαπανήσει 10,8 tn Rbs (108 δισεκατομμύρια δολάρια), ή περίπου το 6 τοις εκατό του ΑΕΠ, για την άμυνα το επόμενο έτος, τριπλάσιο από το ποσό που διατέθηκε το 2021, το τελευταίο έτος πριν από την εισβολή, και 70 ανά σεντ περισσότερο από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί για φέτος. Ανεξάρτητοι αναλυτές λένε ότι οι πραγματικοί αριθμοί είναι πιθανώς ακόμη υψηλότεροι εάν συμπεριληφθούν οι εκτιμήσεις για τις ταξινομημένες δαπάνες.
Ένα παράδειγμα της έλλειψης εργαζομένων μπορεί να βρεθεί στην αυξανόμενη διάρκεια της εβδομάδας εργασίας στη Ρωσία. Έχει φτάσει στα μεγαλύτερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας, έγραψαν αναλυτές της συμβουλευτικής εταιρείας FinExpertiza. Πολλά εργοστάσια έχουν αρχίσει να λειτουργούν σε τρεις βάρδιες, μια υπενθύμιση της σοβιετικής εποχής.
«Η ρωσική αγορά εργασίας και ολόκληρη η οικονομία λειτουργεί στα όριά της, έχει συμπιεστεί στο μέγιστο της ικανότητάς της και απλά δεν μπορεί να παράγει περισσότερα», δήλωσε ο Enikolopov του UPF.
Στην περιοχή του Νίζνι Νόβγκοροντ, για παράδειγμα, οι αρχές αναφέρουν μια άνευ προηγουμένου έλλειψη εργατικού δυναμικού, ανέφερε η τοπική έκδοση της εφημερίδας Kommersant. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων μειώθηκε κατά 27 τοις εκατό τον Σεπτέμβριο και υπάρχουν 17.000 κενές θέσεις στη μεταποίηση στην περιοχή. Από αυτές, οι 7.500 είναι σε αμυντικές βιομηχανίες και η ζήτηση αυξάνεται, με 1.600 θέσεις που προστέθηκαν το περασμένο έτος.
Ο Πούτιν αναγνώρισε το πρόβλημα αυτό το καλοκαίρι. «Η έλλειψη εργατικού δυναμικού αρχίζει να έχει κάποια επίδραση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και όχι με τον καλύτερο τρόπο», είπε κατά τη διάρκεια συνάντησης με τα αφεντικά της μεταποίησης στο Κρεμλίνο.
Μια χορωδία ομοσπονδιακών αξιωματούχων φώναξε μετά τον Πούτιν. Τον Σεπτέμβριο, ο υπουργός Οικονομίας Μαξίμ Ρεσέτνικοφ περιέγραψε τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού ως «τον μεγαλύτερο εσωτερικό κίνδυνο για τη ρωσική οικονομία».
Ο Oleg Deripaska, ο μεγιστάνας μετάλλων και εξόρυξης, συμφώνησε ότι οι αμυντικές εταιρείες προσέλκυαν εργαζομένους από άλλους τομείς. «Ο κρατικός καπιταλισμός έχει χρήματα, κεφάλαιο και εντολές. Έχουν χρήματα, θα στρατολογήσουν, θα διαγωνιστούν», είπε στους FT.
Το υποκείμενο πρόβλημα, ωστόσο, ήταν η έλλειψη επενδύσεων στον αυτοματισμό και την τεχνολογία, είπε ο Ντεριπάσκα, περιγράφοντας τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού ως ένα προσωρινό φαινόμενο. «Μην [πιστεύετε] ότι είναι εξαιτίας του πολέμου». . . Όχι. Είναι η έλλειψη επενδύσεων».
Η διαρροή εγκεφάλων που προκλήθηκε από τον πόλεμο ήταν ιδιαίτερα έντονη στην πληροφορική. Πολλοί από τους κορυφαίους κωδικοποιητές και προγραμματιστές της Ρωσίας εγκατέλειψαν τη χώρα και ακόμη και οι ειδικές εξαιρέσεις από τη στρατιωτική θητεία που εισήχθησαν για τους εργαζόμενους στον τομέα της πληροφορικής δεν έχουν αντιστρέψει τη ροή.
Η Ρωσία έχει έλλειψη 500.000-700.000 εργαζομένων στον τομέα της πληροφορικής, δήλωσε ο υπουργός ψηφιακής ανάπτυξης τον Αύγουστο, ενώ ένας διευθυντής στον τομέα των τηλεπικοινωνιών είπε ότι οι ανώτεροι επαγγελματίες είναι «ένα σπάνιο εμπόρευμα». Ερωτηθείς για τη σφιχτή αγορά εργασίας γενικά, είπε ότι ήταν «ναι».
Ο ιδιοκτήτης ενός ρωσικού γραφείου απασχόλησης είπε ότι υπήρχαν πολλοί υποψήφιοι για εργασία στον τομέα της πληροφορικής, αλλά οι περισσότεροι από αυτούς ήταν νεαροί που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις για τις κενές θέσεις. «Είναι το χειρότερο με τους ειδικούς στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο: ξαφνικά έχουν τρελή ζήτηση σε όλες τις κυβερνητικές δομές», είπε το άτομο. «Αλλά δεν μπορείς να τα πάρεις πουθενά».
Ακόμη και οι κατασκευαστές όπλων αισθάνονται το τσίμπημα, παρά το ότι προσελκύουν προσωπικό από άλλους τομείς. Οι αξιωματούχοι λένε ότι η αμυντική βιομηχανία έχει έλλειψη 400.000 εργαζομένων.
Η Rostec, η τεράστια κρατική εταιρεία ομπρελών που περιλαμβάνει τους κύριους παραγωγούς όπλων της χώρας και απασχολεί σχεδόν 600.000 άτομα, αναζητά νέους προσλήψεις. «Έχουμε έλλειψη ανθρώπων, πρέπει να προσλάβουμε περίπου 25-30.000», δήλωσε ο επικεφαλής της Rostec Σεργκέι Τσεμέζοφ σε συνέντευξή του την περασμένη εβδομάδα στο ειδησεογραφικό κανάλι της κυβέρνησης Russia 24.
Αυτή η παραδοχή ακολούθησε δεκάδες τοπικές ειδησεογραφικές αναφορές - που θυμίζουν τη σοβιετική εποχή - σχετικά με εργάτες που μετατοπίζονται σε εργοστάσια όπλων: «Μάγειροι και ταμίες δουλεύουν στο πάτωμα του στρατιωτικού εργοστασίου», διάβαζε ένα.
Μια άλλη έκθεση ανέφερε τον διευθυντή ανθρώπινου δυναμικού ενός εργοστασίου στρατιωτικής αεροπορίας στη Σιβηρία, ο οποίος χρειαζόταν να προσλάβει 3.000 περισσότερους υπαλλήλους. «Το να έχεις τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι μάλλον λίγο άσχετο τώρα». . . Ειλικρινά, έχετε δύο χέρια, δύο πόδια, μάτια και αυτιά; Είσαι μέσα."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου