Γράφει ο Σπύρος Καπράλος Αναλυτής Ευρωπαϊκής Πολιτικής
H ΕΕ υπερηφανευόταν δικαίως επί πολλά χρόνια για την εφαρμογή της Συνθήκης Σένγκεν, δηλαδή την ελεύθερη μετακίνηση των πολιτών ανάμεσα στα κράτη-μέλη,χωρίς την επίδειξη ταυτότητας ή κάποιου άλλου ταξιδιωτικού εγγράφου. Ήταν πραγματικά μια κατάκτηση. Συνιστούσε, δε, ένα αποφασιστικό βήμα για την επίτευξη του στόχου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως τουλάχιστον τη σχεδίασαν οι εμπνευστές της ενωμένης Ευρώπης πριν από κάποιες δεκαετίες.
Η συγκεκριμένη διαδικασία έδωσε την ευκαιρία στους λαούς να γνωριστούν καλύτερα, βοήθησε στην αύξηση των δεικτών του τουρισμού, στη στήριξη της μεταφοράς προϊόντων και του εμπορίου, ενώ συνέβαλε ουσιαστικά στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Από το 1985, όταν υπεγράφη η πρώτη ομώνυμη συμφωνία στην κωμόπολη Σένγκεν του Λουξεμβούργου από το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Γερμανία, τη Γαλλία και το Λουξεμβούργο, κύλησε πολύ νερό στ' αυλάκι, ενώ τα δεδομένα άλλαξαν άρδην. Η ΕΕ αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια μεγάλες προκλήσεις με έντονο κοινωνικό και πολιτικό αντίκτυπο.
Στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας η έξαρση της πανδημίας, μιας πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης για τη σύγχρονη Ευρώπη, κατέστησε αναγκαίους τους συνοριακούς ελέγχους με στόχο τον περιορισμό των κρουσμάτων Covid. Είναι νωπές ακόμη οι μνήμες από ελέγχους σε κεντρικά αεροδρόμια, τις οποίες διενεργούσε και ο στρατός.
Την ίδια ώρα, η αύξηση των μεταναστευτικών ροών σε ολόκληρη τη Δυτική και την Κεντρική Ευρώπη προκάλεσε έντονη ανησυχία στις τοπικές κοινωνίες αλλά και αλλαγή στάσης από πολλές εθνικές κυβερνήσεις.
Μετά το 2015, όταν χώρες, όπως η Αυστρία και η Γερμανία, υποδέχτηκαν έναν μεγάλο αριθμό μεταναστών στα εδάφη τους, η πίεση αυξήθηκε στις κοινωνικές δομές, στο σύστημα υγείας και αλλού προκαλώντας ισχυρές αντιδράσεις σε κόμματα και κοινή γνώμη. Το Μεταναστευτικό είναι εξάλλου το αγαπημένο αφήγημα της Ακροδεξιάς και των λαϊκίστικων πολιτικών σχημάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη και μια σημαντική αιτία για την ανησυχητική αύξηση των ποσοστών τους.
Το τελευταίο διάστημα η ΕΕ αντιμετωπίζει μια ακόμη σοβαρή απειλή που επιβάλλει την επαναφορά του συστήματος ελέγχου ανάμεσα στις χώρες-μέλη της την τρομοκρατία και την άνοδο του ισλαμικού φονταμενταλισμού που καλπάζουν στη σκιά των τραγικών γεγονότων στο Ισραήλ και στη Λωρίδα της Γάζας.Ποια είναι η σημερινή εικόνα με τους ελέγχους των συνόρων σε χώρες-κλειδιά; Πριν από λίγους μήνες η Αυστρία αλλά και η Πολωνία πρωτοστατούσαν στοέλεγχο των συνόρων προκειμένου να αποτρέψουν έναν πιθανό ανεξέλεγκτο αριθμό παράτυπων μεταναστών να εισέλθουν στο εσωτερικό τους. Σήμερα η Βιέννη αποφάσισε την επέκταση των ελέγχων και στην πλευρά της Τσεχίας για τον ίδιο ακριβώς λόγο.
Η πρόσβαση στην ευημερούσα Βαυαρία (Γερμανία) από την περιοχή της Άνω Αυστρίας προϋποθέτει αυστηρούς ελέγχους σε πολλά σημεία από τις αρμόδιες Αρχές, όπως οδικούς άξονες και σιδηρόδρομο. Ίδια εικόνα παρατηρείται και στη Σλοβενία, η οποία ανησυχεί για τη διαρκή διέλευση παράτυπων μεταναστών από τα υπόλοιπα Βαλκάνια μέσω της Σερβίας και της Κροατίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σένγκεν και η επέκτασή της σε άλλες χώρες έχουν ήδη προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις στην ΕΕ. Με την επίκληση του Μεταναστευτικού.Η Αυστρία είπε πριν από περίπου έναν χρόνο το «nein» στην ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στη συνθήκη, ενώ παρά τις πιέσεις που έχει δεχτεί και από τα υψηλότερα κλιμάκια της Κομισιόν για το θέμα, εξακολουθεί να τηρεί σκληρή στάση. Η κυβέρνηση της Σόφιας δίνει μια πραγματικά μεγάλη μάχη για να θωρακίσει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με την Τουρκία, με τους φετινούςαριθμούς να είναι ενθαρρυντικοί για τις επιδόσεις της.
Τι σηματοδοτεί όμως η κατάσταση αυτή για το μέλλον της Συνθήκης Σένγκεν: Ανεξάρτητα από την πολιτική κατεύθυνση, κάθε φορά που τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα αντιμετωπίζουν μια σοβαρή κρίση που επηρεάζει το εσωτερικό τους και θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική ομαλότητα, οι δείκτες αυτοσυντήρησης θα αυξάνονται με αποτέλεσμα η προσαρμογή στα νέα δεδομένα να κατ θίσταται αναπόφευκτη με όποιο μέσο
Το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης χωρίς εσωτερικά σύνορα είναι μια σύνθετη εξίσωση, η επίλυση της οποίας απαιτεί όχι μόνο πολιτική βούληση αλλά και ασφαλιστικές δικλίδες για τις έκτακτες συνθήκες. Η περαιτέρω συνεργασία σε επίπεδο δημόσιας τάξης, εσωτερικών υποθέσεων και δικαιοσύνης είναι επιτακτική προκειμένου να αποτρέπονται περιπτώσεις σαν τον μακελάρη των Βρυξελλών, απειλώντας τη σωματική ακεραιότητα των πολιτών, σπέρνοντας τον τρόμο και χτυπώντας την Ευρώπη στο μαλακό της υπογάστριο, που είναι οι αρχές της ελευθερίας και του σεβασμού της διαφορετικότητας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου