Σχόλιο Στρατηγού Φράγκου Φ.:
Η τήρηση των προϋποθέσεων για προαγωγή σε ανώτατους αξιωματικούς των ΤΕΔ έχει διαταραχθεί κυρίως στο Στρατό ξηράς και σε μικρότερο βαθμό στο Πολεμικό Ναυτικο και Αεροπορια μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 και το«προγκρόμ διώξεων» εναντίον των Γκιουλενιστων ,που επηρεάζει το αξιόμαχο τους...
Εφημερίδα «Χουριέτ» - Ιστοσελίδα «odatv» της 25 Αυγούστου 2020
Sedat Ergin
Τι άλλαξε στις ΤΕΔ μετά την 15η Ιουλίου ?
«Συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος «επιτελούς» στις ΤΕΔ»
Ο δημοσιογράφος Sedat Ergin έκανε γνωστό ότι κατά τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί το σύστημα επιτελούς στις ΤΕΔ.
Ο δημοσιογράφος Sedat Ergin της εφημερίδος «Χουριέτ», επικεντρώθηκε στις αποφάσεις του τελευταίου Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) και στο άρθρο του με τίτλο: ««Συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος «επιτελούς» στις ΤΕΔ», αναφέρει:
«Το Σεπ της περασμένης χρονιάς, στο χρονικό διάστημα 10-14 Σεπ, απ’ αυτή εδώ τη στήλη, δημοσιεύσαμε για 5 μέρες σε σειρά, άρθρα για τις αποφάσεις του ΑΣΣ, για τις νέες τάσεις στη θεσμική δομή των ΤΕΔ και για τη μείωση της βαρύτητας του συστήματος «Επιτελούς» Αξκου».
Από τα 32 άτομα που προήχθησαν στο βαθμό του Ανωτάτου (Ταξχου), τα 27 δεν έχουν λάβει εκπαίδευση «Επιτελούς» Αξκού.
Αναφερόμενος στις πρόσφατες αποφάσεις του ΑΣΣ, ο Ergin συνέχισε το άρθρο του ως εξής:
«Η αξιολόγηση που θα κάνουμε μετά τις αποφάσεις της συνεδρίασης του ΑΣΣ, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουλίου του τρέχοντος έτους και των αποφάσεων τοποθετήσεων που δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της 5ης Αυγούστου, ειδικά όσον αφορά το σύστημα «Επιτελούς», αυτός ο προσανατολισμός έχει γίνει σαφής.
Ας προσπαθήσουμε να δείξουμε αυτόν τον προσανατολισμό, ειδικά μέσω της κατάστασης των Αξκών του Στρατού ξηράς, που προήχθησαν από το βαθμό του Σχου στο βαθμό του Ταξχου.
Κατά το φετινό ΑΣΣ, προήχθησαν 32 Σχες στο βαθμό του Ταξχου. Σ’ αυτή την κατάσταση των προακτέων, μόνο οι πρώτοι 5 είναι Επιτελείς, ενώ οι 27 προαχθέντες, δεν πέρασαν από το σύστημα εκπαίδευσης επιτελούς και είναι Αξκοί από διάφορα όπλα, όπως ΠΖ,ΤΘ,ΠΒ,ΔΒ, ΜΧ και Πληροφοριών. Οι νέοι Ταξχοι προέρχονται από διάφορες τάξεις και είναι απόφοιτοι της ΣΣΕ κατά τα έτη 1986 μέχρι 1994, ήτοι ταξινομούνται σε 8 διαφορετικές τάξεις, ενώ οι Επιτελείς Αξκοί είναι τάξεων 1990-1995.
Η εικόνα που αποκαλύφθηκε μετά την 15η Ιουλίου
«Το γεγονός ότι οι αξιωματικοί τάξης (σειράς), ξεπερνούν σε αριθμό τους Αξκούς Επιτελείς, είναι μια κατάσταση που προέκυψε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος των FETO (Γκιουλενιστών) μετά από τις 15 Ιουλίου 2016».
«Αυτός ο προσανατολισμός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ΑΣΣ του 2016 και από τους 57 Σχες που προήχθησαν σε Ταξχο εκείνο το έτος, οι 24 ήταν Επιτελείς και οι 33 ήταν Αξκοί της τάξης. Επίσης και κατά τις προαγωγές στο βαθμό του Ταξχου κατά το ΑΣΣ έτους 2017, οι Αξκοί της τάξης, ήταν περισσότεροι από τους Επιτελείς Αξκούς. Σε εκείνο το ΑΣΣ, από τους 37 προαχθέντες Σχες, οι 17 ήταν Επιτελείς, ενώ οι 20 ήταν Αξκοί της Τάξης.
Επίσης κατά το ΑΣΣ του 2018, από τους 24 Σχες που προήχθησαν, η πλειονότητα ήταν μη Επιτελείς, ήτοι μόνο οι 8 ήταν Επιτελείς και οι 16 Αξκοί της τάξης.
Κατά το περασμένο ΑΣΣ, έτους 2019, από τους 23 προαχθέντες Αξκούς, οι Επιτελείς Αξκοί περιορίστηκαν για τα καλά και ήταν μόνο 2.
Όταν κοιτάξουμε την περίοδο μετά τις 15 Ιουλίου, μπορούμε να πούμε ότι από τους 173 Σχες που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, οι 117 (ποσοστό 67,7%) ήταν Αξκοί τάξης (μη Επιτελείς) και οι 56 (ποσοστό 32,3%) ήταν Αξκοί από τη δεξαμενή των Επιτελών.
Η κατάσταση στη λίστα των Υποστρατήγων
«Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε κανένα εμπόδιο για τους αξιωματικούς της τάξης να προαχθούν στη θέση του Ανωτάτου Αξκού πριν από τις 15 Ιουλίου. Ωστόσο, σύμφωνα με το νόμο, για να προαχθεί κάποιος Αξκός στο βαθμό του Άντγου, απαιτούνταν να έχει περάσει από την εκπαίδευση του Επιτελούς και αναζητούνταν τέτοια προσόντα. Παραδοσιακά, οι Αξκοί της τάξης είχαν περιορισμένο αριθμό προαγωγών στο βαθμό του Ταξχου, καθώς το σύστημα λειτουργούσε προς την κατεύθυνση του σχηματισμού της ιεραρχίας Δκσεως του στρατού, να απαρτίζεται από Επιτελείς Αξκούς.
Λαμβάνοντας υπόψη τις περιόδους πριν από τις 15 Ιουλίου, παρόλο που υπήρξαν μικρές αλλαγές σε κάποια χρονικά διαστήματα, το σύστημα λειτουργούσε γενικά με ποσοστό «στους 24 οι 21». Με άλλα λόγια, ήταν μια κοινή πρακτική ότι 21 από τους 24 Σχες που προάγονταν στο ΑΣΣ κάθε χρόνο ήταν Επιτελείς, ενώ επιλέγονταν για προαγωγή και 3 Σχες της τάξης.
Φυσικά, αυτές οι πρακτικές άνοιγαν το δρόμο, όπως ο πίνακας των Ανωτάτων Αξκών να αποτελείται γενικά από Αξκούς Επιτελείς. Ωστόσο, μετά το 2016, ενώ η πλειοψηφία των προαγωγών και τοποθετήσεων προερχόταν από Αξκούς της τάξης, με τον τρόπο αυτό άνοιξε η πόρτα της προαγωγής τους και στον επόμενο βαθμό, ήτοι του Υποστρατήγου.
Τώρα πλέον μπορούμε να παρακολουθήσουμε αυτό τον προσανατολισμό, της μετάβασης από το βαθμό του Ταξχου, στο βαθμό του Υπτγου. Για παράδειγμα, στο φετινό ΑΣΣ, συνολικά 9 Ταξχοι προήχθησαν στο βαθμό του Υπτγου. Από τους προαχθέντες στη σειρά, οι 5 είναι από τον πίνακα των Επιτελών, ενώ οι 4 είναι Αξκοί της τάξης.
Από τους νέους Υπτγους αυτής της ομάδος, ο ένας είχε προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου με το ΑΣΣ του 2016 και οι 2 με το ΑΣΣ του 2017. Ένας άλλος είχε προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου το 2012 και είναι ένας Ανώτατος από τον πίνακα Υλικού Πολέμου.
Μια παρόμοια τάση παρουσιάστηκε και στο AΣΣ του 2019. Σε αυτό το συμβούλιο, συνολικά 5 Ταξχοι προήχθησαν σε Υπτγο. Οι 2 πρώτοι της λίστας είναι από την κατηγορία των Επιτελών και άλλοι 3 είναι από την κατηγορία της τάξης».
Το δρόμο άνοιξε το σοκ των FETÖ (Γκιουλενιστές)
«Λοιπόν, τι κρύβεται πίσω από αυτόν τον προσανατολισμό που μπορεί να παρουσιαστεί με αριθμούς? Θα προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε με μια σειρά από παράγοντες».
«Πρώτα απ όλα, ας δηλώσουμε ότι η εικόνα που αναδύεται, σε κάποιο βαθμό, αποτελεί επέκταση του μεγάλου σοκ που προκλήθηκε από την απόπειρα πραξικοπήματος της εγκληματικής οργάνωσης των FETÖ στις 15 Ιουλίου. Επειδή το FETO ήθελαν να κυριαρχήσουν στο επίπεδο διοίκησης του στρατού, είχαν βάλει ως στρατηγικό στόχο τις θέσεις Επιτελούς, προσπάθησαν να διεισδύσουν σ’ αυτά τα στελέχη, είναι δε γεγονός ότι κατέφυγαν σε πολλές ίντριγκες, σ’ αυτήν τη κατηγορία του Επιτελικού προσωπικού.
Ως αποτέλεσμα, πολλοί Ανώτατοι και Επιτελείς Αξκοί, που συμμετείχαν στο πραξικόπημα, οι οποίοι βρέθηκαν ότι ήταν συνδεδεμένοι με τους FETÖ ή ήταν ύποπτοι προς αυτήν την κατεύθυνση, απομακρύνθηκαν από το στρατό με διάφορες μεθόδους την τελευταία περίοδο. Επιπλέον, η κατάσταση πολλών Ανωτάτων που εκδιώχθηκαν από το στρατό και φυλακίστηκαν με το διάταγμα εκτάκτου ανάγκης, λόγω των ονομάτων τους που αναφέρονται σε περιοχές ευθύνης εκ μέρους των FETO, αν και δεν ήταν μέλη των FETO, είναι μια άλλη πλευρά της εικόνας.
Μετά από όλα αυτά, στη δεξαμενή Επιτελών Αξκων στις ΤΕΔ, υπάρχει ένα φαινόμενο συρρίκνωσης, των Αξκων Επιτελών που θα μπορούσαν να προαχθούν σε Ταξιάρχους. Ένας από τους λόγους της μείωσης μπορεί να φανεί εδώ.
Εν τω μεταξύ, είναι επίσης γεγονός ότι ειδικά στις πρόσφατες προαγωγές, οι Σχες τάξης, που διακρίθηκαν με τις επιτυχίες τους στο πεδίο, ειδικά σε ζώνες συγκρούσεων, προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, προκειμένου να τους ανταμείψουν. Κοιτάζοντας τον τελευταίο κατάλογο προαγωγών, όσοι Αξκοί υπηρέτησαν στις περιοχές των συνόρων ή των συγκρούσεων ως Δκτές Ταξχίας με το βαθμό του Σχου, ξαφνικά προήχθησαν σε Ταξχο, που στην πλειονότητα είναι Αξκοί τάξης και ή συνέχισαν τα ίδια καθήκοντα ή τοποθετήθηκαν σε άλλες θέσεις στην ίδια περιοχή.
Οπτική απόστασης από τον πίνακα Επιτελών
«Μαζί με όλα αυτά, ενώ η δεξαμενή Επιτελών συρρικνώνεται, μια άλλη διάσταση του ζητήματος, είναι ότι δεν υπάρχει ισχυρή εύνοια στο μέτωπο της πολιτικής εξουσίας προς το Επιτελικό προσωπικό που παραμένει στο σύστημα. Είναι κατανοητό ότι υπήρχαν πολλά ονόματα από το Επιτελικό προσωπικό μεταξύ των Σχων που αποστρατεύτηκαν την περίοδο που αφήσαμε πίσω.
Είναι δυνατόν να διαβάσετε πολλούς δείκτες ότι η πολιτική αρχή, η οποία έχει μεγάλη επιρροή στις προαγωγές, βρίσκεται γενικά σε απόσταση από το Επιτελικό προσωπικό.
Αύριο ας δούμε την κατάσταση στο ΤΠΝ και στην ΤΠΑ.
Εφημερίδα «Χουριέτ» της 26 Αυγούστου 2020
Sedat Ergin sergin1@hurriyet.com.tr
Σε ποια κατάσταση είναι το σύστημα «Επιτελών» στο Ναυτικό και την Αεροπορία ?
Στο χθεσινό μας άρθρο, περάσαμε από τον μεγεθυντικό φακό τις αποφάσεις που ελήφθησαν στα πλαίσια της συνεδριάσεως του πρόσφατου Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) για τις προαγωγές του στρατού ξηράς και κάναμε τη αξιολόγηση ότι συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος των «Επιτελών».
Σήμερα, ας εστιάσουμε τους προβολείς μας στις προαγωγές του ΠΝ και της ΠΑ.
Πρώτα απ όλα, όταν κοιτάζουμε τις Ναυτικές Δυνάμεις, όπου όλοι έχουν στρέψει την προσοχή τους με την αυξανόμενη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, βλέπουμε ότι το σύστημα «Επιτελών» διατηρεί το βάρος του σε μεγάλο βαθμό, σε αντίθεση με την εικόνα των Χερσαίων Δυνάμεων.
Μπορούμε να δείξουμε αυτήν την κατάσταση στη συνεδρίαση του ΑΣΣ που πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουλίου. Ενώ συνολικά 9 Πλοίαρχοι προήχθησαν στο βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, οι 6 από αυτούς προέρχονται από την κατηγορία των Επιτελών. Οι νέοι Αρχιπλοίαρχοι του ΠΝ προέρχονται από τη ΣΝΔ τάξεων 1994-95-96. Εν τω μεταξύ να σημειώσουμε ότι από τους άλλους 3 Πλοιάρχους που προήχθησαν, οι 2 είναι από την κατηγορία των Μηχανικών.
Στο ΠΝ συνεχίζεται η βαρύτητα στους Επιτελείς
Στην πραγματικότητα, η εικόνα που εμφανίστηκε στο τελευταίο ΑΣΣ είναι ουσιαστικά σύμφωνη με το μοτίβο που συναντήσαμε στις προαγωγές στο Ναυτικό, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016.
Κατά τη συνεδρίαση του ΑΣΣ του 2016, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά από μια μεγάλη εκκαθάριση FETÖ (Γκιουλενιστών), 14 Πλοίαρχοι που προήχθησαν στο βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, οι 8 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Ομοίως, κατά το ΑΣΣ του 2017, από τους 14 Πλοιάρχους που προήχθησαν, οι 10 ήταν Επιτελείς.
Κατά το ΑΣΣ του 2018 ο αριθμός των προαχθέντων Επιτελών Πλοιάρχων μειώθηκε και από τους 9 προαχθέντες, οι 4 ήταν Επιτελείς.
Ωστόσο, την περασμένη χρονιά (2019), από τους 11 προαχθέντες Πλοιάρχους, οι 8 επελέγησαν και πάλι από τον πίνακα των Επιτελών.
Κατά τη φετινή χρονιά το ποσοστό ήταν οι 6 από τους 9 προαχθέντες να είναι Επιτελείς.
Συνοψίζοντας, 36 από τους 57 αξιωματικούς που προήχθησαν στον ανώτατο βαθμό μετά το 2016, προήλθε από την κατηγορία του προσωπικού που είναι Επιτελείς. Το ποσοστό εδώ (των Επιτελών) είναι 63%.
Όταν εξετάζουμε την περίοδο πριν από τις 15 Ιουλίου, βλέπουμε μια παράδοση να είναι σε λειτουργία – γενικά- δηλαδή στο ΑΣΣ για το βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, στους 8 προαγόμενους, οι 7 να είναι από την κατηγορία των Επιτελών. Μερικές φορές, υπήρχαν χρόνια που οι αναλογίες ήταν οι 6 από τους 7, οι 7 από τους 9 ή οι 7 από τους 7. Παρά το γεγονός ότι αυτό το γενικό σχέδιο χάνει έδαφος σε περιορισμένο βαθμό, υπό τις εξαιρετικές συνθήκες της περιόδου μετά τις 15 Ιουλίου, μπορούμε να πούμε ότι παρόλα αυτά, το σύστημα Επιτελών διατηρεί το βάρος του στο Ναυτικό.
Επιπλέον, μετά από το 2016, σε συνολικά 7 αποφάσεις προαγωγής Αρχιπλοιάρχων στο βαθμό του Υποναυάρχου, όλες προέρχονταν από την κατηγορία των Επιτελών.
Οι Ναυτικές δυνάμεις, όπως και οι άλλοι Κλάδοι, υπέστησαν μεγάλο σοκ μετά τις 15 Ιουλίου και κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, πραγματοποιήθηκε μια πολύ ολοκληρωμένη εκκαθάριση FETO στο προσωπικό. Από την άλλη πλευρά, το σύστημα διατηρήθηκε με τρόπο που το προσωπικό που ήταν Επιτελείς, ήταν η πλειοψηφία στις προαγωγές, που στη συρρικνωμένη ανθρώπινη δεξαμενή, να αποτελείται από ονόματα εκτός FETÖ.
Στην Αεροπορία η κατάσταση είναι λίγο διαφορετική
Τώρα ας δούμε την κατάσταση στην ΠΑ. Μια πολύ διαφορετική εικόνα μας περιμένει εδώ, σε σχέση με τους ναυτικούς. Δηλαδή, στο ΑΣΣ τον περασμένο Ιούλιο, συνολικά από τους 10 Σμηνάρχους στην Πολεμική Αεροπορία που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, μόνο ένας από τους προαχθέντες προέρχεται από τον πίνακα των Επιτελών και είναι και ιπτάμενος.
Στην Αεροπορία από τους νέους Ταξχους, οι 6 είναι ιπτάμενοι, οι άλλοι 4 προέρχονται από τις κατηγορίες ΑΕΛΑ, Μηχανικός, ΔΒ και Αεράμυνας.
Ένα ενδιαφέρον σημείο είναι ότι 3 από τους πιλότους Σμηνάρχους που προήχθησαν σε Ταξχους, είχαν πρωτύτερα αποστρατευτεί και επιλέχθηκαν μεταξύ των Σμηνάρχων που επέστρεψαν και φόρεσαν στολές, μετά από το αίτημα που είχε γίνει για την έλλειψη πιλότων στη δύναμη μετά τις 15 Ιουλίου. Πέρυσι, επίσης 3 Σμήναρχοι αυτής της κατηγορίας, είχαν προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου.
Εντάξει, αλλά πως παρακολουθούμε την εικόνα στην ΠΑ μετά τις 15 Ιουλίου? Στο ΑΣΣ του 2016 που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τη μεγάλη εκκαθάριση της Πολεμικής Αεροπορίας, ένας αριθμός ρεκόρ Σμηνάρχων προήχθη σε Ταξχους. Από τους 28 Σμηνάρχους που προήχθησαν, οι 17 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Ωστόσο στο ΑΣΣ του 2017, από τους 10 προαχθέντες Σμηνάρχους, οι 5 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Στο ΑΣΣ του 2018, το ποσοστό έπεσε στους 8 ο ένας να είναι Επιτελής. Μόνο ένας προέρχονταν από τους Επιτελείς Αξκούς. Το 2019 στους 6 ό ένας ήταν Επιτελής, όπως και το 2020 στους 10 ο ένας να είναι Επιτελής. Όπως φαίνεται κατά τα ΑΣΣ των ετών 2018, 2019 και 2020, μόνο ένας Αξκός Επιτελής, μπόρεσε να προαχθεί κάθε χρονιά.
Σωστή η κατάσταση στην κορυφή της Πυραμίδας
Αναμφίβολα, υπήρξε μια σημαντική συρρίκνωση στη δεξαμενή των Επιτελών της Πολεμικής Αεροπορίας, όπως συνέβη και σε άλλους Κλάδους. Ωστόσο, παρά τη συρρίκνωση, Αξκοί Επιτελείς μπήκαν σε σειρά προαγωγής και προήχθησαν. Ωστόσο, φαίνεται ότι η προτίμηση δεν διαμορφώνεται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Όταν κοιτάμε πίσω, στην περίοδο πριν από τις 15 Ιουλίου, βλέπουμε ότι στο ΑΣΣ οι προαγωγές, που κάθε χρόνο είναι 8-10 Σμήναρχοι να προάγονται στον επόμενο βαθμό, στην πλειονότητά τους ή και όλοι, να είναι από τον πίνακα των Επιτελών. Οι μη Επιτελείς πιλότοι να αποσύρονται και να πηγαίνουν σε ιδιωτικές εταιρίες αλλά το βάρος στις προαγωγές δίνονταν στους Επιτελείς.
Όταν βλέπουμε την εποχή μετά την 15 Ιουλίου σε σχέση με το παρελθόν, στην ΠΑ στα 4 χρόνια από τους συνολικά 62 Αξκούς που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, μόνο οι 25 είναι από τον πίνακα των Επιτελών (περίπου το 40%) και έναντι αυτών, οι 37 (ήτοι ποσοστό 60%) δεν είναι Επιτελείς. Όπως μπορεί να φανεί, στις προαγωγές στο βαθμό του Ταξχου, σ’ αυτόν τον Κλάδο, ο δείκτης στράφηκε προς τους αξιωματικούς που δεν προέρχονται από την κατηγορία των Επιτελών.
Και πάλι θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα ΑΣΣ του 2019 και 2020, αυτοί που προήχθησαν από το βαθμό του Ταξχου σε Υπτγου, εκτός από μια εξαίρεση, είχαν προαχθεί τα έτη 2016 και 2017 στο βαθμό του Ταξχου και προέρχονταν όλοι από την κατηγορία των Επιτελών Αξκών.
Το 2019, στους 7 νεοπροαχθέντες Υπτγους οι 6 είναι Επιτελείς και το 2020 στους 2 νεοπροαχθέντες και οι 2 είναι Επιτελείς. Με άλλα λόγια, η βαρύτητα στο Επιτελικό προσωπικό, συνεχίζει σε ανοδική λειτουργία στο επίπεδο διοίκησης της ΤΠΑ.
Ως αποτέλεσμα, μπορούμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα γεγονότα ως γενική παρατήρηση:
«Μπορούμε να πούμε ότι η προτίμηση της απομάκρυνσης Επιτελών Αξκών στις προαγωγές των χερσαίων δυνάμεων, τις οποίες συζητήσαμε λεπτομερώς χθες, μετατράπηκε σε μια έντονη τάση. Στις προαγωγές του ΠΝ, το σύστημα του επιτελούς λειτουργεί σημαντικά όπως και παλαιότερα, παρά την περιορισμένη φθορά. Είναι πιθανό να δηλωθεί ότι η ΠΑ βρίσκεται κάπου ανάμεσα στις δύο δυνάμεις, με σοβαρή απώλεια εδάφους, ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια».
Η τήρηση των προϋποθέσεων για προαγωγή σε ανώτατους αξιωματικούς των ΤΕΔ έχει διαταραχθεί κυρίως στο Στρατό ξηράς και σε μικρότερο βαθμό στο Πολεμικό Ναυτικο και Αεροπορια μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 και το«προγκρόμ διώξεων» εναντίον των Γκιουλενιστων ,που επηρεάζει το αξιόμαχο τους...
Εφημερίδα «Χουριέτ» - Ιστοσελίδα «odatv» της 25 Αυγούστου 2020
Sedat Ergin
Τι άλλαξε στις ΤΕΔ μετά την 15η Ιουλίου ?
«Συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος «επιτελούς» στις ΤΕΔ»
Ο δημοσιογράφος Sedat Ergin έκανε γνωστό ότι κατά τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί το σύστημα επιτελούς στις ΤΕΔ.
Ο δημοσιογράφος Sedat Ergin της εφημερίδος «Χουριέτ», επικεντρώθηκε στις αποφάσεις του τελευταίου Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) και στο άρθρο του με τίτλο: ««Συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος «επιτελούς» στις ΤΕΔ», αναφέρει:
«Το Σεπ της περασμένης χρονιάς, στο χρονικό διάστημα 10-14 Σεπ, απ’ αυτή εδώ τη στήλη, δημοσιεύσαμε για 5 μέρες σε σειρά, άρθρα για τις αποφάσεις του ΑΣΣ, για τις νέες τάσεις στη θεσμική δομή των ΤΕΔ και για τη μείωση της βαρύτητας του συστήματος «Επιτελούς» Αξκου».
Από τα 32 άτομα που προήχθησαν στο βαθμό του Ανωτάτου (Ταξχου), τα 27 δεν έχουν λάβει εκπαίδευση «Επιτελούς» Αξκού.
Αναφερόμενος στις πρόσφατες αποφάσεις του ΑΣΣ, ο Ergin συνέχισε το άρθρο του ως εξής:
«Η αξιολόγηση που θα κάνουμε μετά τις αποφάσεις της συνεδρίασης του ΑΣΣ, που πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουλίου του τρέχοντος έτους και των αποφάσεων τοποθετήσεων που δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της 5ης Αυγούστου, ειδικά όσον αφορά το σύστημα «Επιτελούς», αυτός ο προσανατολισμός έχει γίνει σαφής.
Ας προσπαθήσουμε να δείξουμε αυτόν τον προσανατολισμό, ειδικά μέσω της κατάστασης των Αξκών του Στρατού ξηράς, που προήχθησαν από το βαθμό του Σχου στο βαθμό του Ταξχου.
Κατά το φετινό ΑΣΣ, προήχθησαν 32 Σχες στο βαθμό του Ταξχου. Σ’ αυτή την κατάσταση των προακτέων, μόνο οι πρώτοι 5 είναι Επιτελείς, ενώ οι 27 προαχθέντες, δεν πέρασαν από το σύστημα εκπαίδευσης επιτελούς και είναι Αξκοί από διάφορα όπλα, όπως ΠΖ,ΤΘ,ΠΒ,ΔΒ, ΜΧ και Πληροφοριών. Οι νέοι Ταξχοι προέρχονται από διάφορες τάξεις και είναι απόφοιτοι της ΣΣΕ κατά τα έτη 1986 μέχρι 1994, ήτοι ταξινομούνται σε 8 διαφορετικές τάξεις, ενώ οι Επιτελείς Αξκοί είναι τάξεων 1990-1995.
Η εικόνα που αποκαλύφθηκε μετά την 15η Ιουλίου
«Το γεγονός ότι οι αξιωματικοί τάξης (σειράς), ξεπερνούν σε αριθμό τους Αξκούς Επιτελείς, είναι μια κατάσταση που προέκυψε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος των FETO (Γκιουλενιστών) μετά από τις 15 Ιουλίου 2016».
«Αυτός ο προσανατολισμός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ΑΣΣ του 2016 και από τους 57 Σχες που προήχθησαν σε Ταξχο εκείνο το έτος, οι 24 ήταν Επιτελείς και οι 33 ήταν Αξκοί της τάξης. Επίσης και κατά τις προαγωγές στο βαθμό του Ταξχου κατά το ΑΣΣ έτους 2017, οι Αξκοί της τάξης, ήταν περισσότεροι από τους Επιτελείς Αξκούς. Σε εκείνο το ΑΣΣ, από τους 37 προαχθέντες Σχες, οι 17 ήταν Επιτελείς, ενώ οι 20 ήταν Αξκοί της Τάξης.
Επίσης κατά το ΑΣΣ του 2018, από τους 24 Σχες που προήχθησαν, η πλειονότητα ήταν μη Επιτελείς, ήτοι μόνο οι 8 ήταν Επιτελείς και οι 16 Αξκοί της τάξης.
Κατά το περασμένο ΑΣΣ, έτους 2019, από τους 23 προαχθέντες Αξκούς, οι Επιτελείς Αξκοί περιορίστηκαν για τα καλά και ήταν μόνο 2.
Όταν κοιτάξουμε την περίοδο μετά τις 15 Ιουλίου, μπορούμε να πούμε ότι από τους 173 Σχες που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, οι 117 (ποσοστό 67,7%) ήταν Αξκοί τάξης (μη Επιτελείς) και οι 56 (ποσοστό 32,3%) ήταν Αξκοί από τη δεξαμενή των Επιτελών.
Η κατάσταση στη λίστα των Υποστρατήγων
«Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε κανένα εμπόδιο για τους αξιωματικούς της τάξης να προαχθούν στη θέση του Ανωτάτου Αξκού πριν από τις 15 Ιουλίου. Ωστόσο, σύμφωνα με το νόμο, για να προαχθεί κάποιος Αξκός στο βαθμό του Άντγου, απαιτούνταν να έχει περάσει από την εκπαίδευση του Επιτελούς και αναζητούνταν τέτοια προσόντα. Παραδοσιακά, οι Αξκοί της τάξης είχαν περιορισμένο αριθμό προαγωγών στο βαθμό του Ταξχου, καθώς το σύστημα λειτουργούσε προς την κατεύθυνση του σχηματισμού της ιεραρχίας Δκσεως του στρατού, να απαρτίζεται από Επιτελείς Αξκούς.
Λαμβάνοντας υπόψη τις περιόδους πριν από τις 15 Ιουλίου, παρόλο που υπήρξαν μικρές αλλαγές σε κάποια χρονικά διαστήματα, το σύστημα λειτουργούσε γενικά με ποσοστό «στους 24 οι 21». Με άλλα λόγια, ήταν μια κοινή πρακτική ότι 21 από τους 24 Σχες που προάγονταν στο ΑΣΣ κάθε χρόνο ήταν Επιτελείς, ενώ επιλέγονταν για προαγωγή και 3 Σχες της τάξης.
Φυσικά, αυτές οι πρακτικές άνοιγαν το δρόμο, όπως ο πίνακας των Ανωτάτων Αξκών να αποτελείται γενικά από Αξκούς Επιτελείς. Ωστόσο, μετά το 2016, ενώ η πλειοψηφία των προαγωγών και τοποθετήσεων προερχόταν από Αξκούς της τάξης, με τον τρόπο αυτό άνοιξε η πόρτα της προαγωγής τους και στον επόμενο βαθμό, ήτοι του Υποστρατήγου.
Τώρα πλέον μπορούμε να παρακολουθήσουμε αυτό τον προσανατολισμό, της μετάβασης από το βαθμό του Ταξχου, στο βαθμό του Υπτγου. Για παράδειγμα, στο φετινό ΑΣΣ, συνολικά 9 Ταξχοι προήχθησαν στο βαθμό του Υπτγου. Από τους προαχθέντες στη σειρά, οι 5 είναι από τον πίνακα των Επιτελών, ενώ οι 4 είναι Αξκοί της τάξης.
Από τους νέους Υπτγους αυτής της ομάδος, ο ένας είχε προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου με το ΑΣΣ του 2016 και οι 2 με το ΑΣΣ του 2017. Ένας άλλος είχε προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου το 2012 και είναι ένας Ανώτατος από τον πίνακα Υλικού Πολέμου.
Μια παρόμοια τάση παρουσιάστηκε και στο AΣΣ του 2019. Σε αυτό το συμβούλιο, συνολικά 5 Ταξχοι προήχθησαν σε Υπτγο. Οι 2 πρώτοι της λίστας είναι από την κατηγορία των Επιτελών και άλλοι 3 είναι από την κατηγορία της τάξης».
Το δρόμο άνοιξε το σοκ των FETÖ (Γκιουλενιστές)
«Λοιπόν, τι κρύβεται πίσω από αυτόν τον προσανατολισμό που μπορεί να παρουσιαστεί με αριθμούς? Θα προσπαθήσουμε να το εξηγήσουμε με μια σειρά από παράγοντες».
«Πρώτα απ όλα, ας δηλώσουμε ότι η εικόνα που αναδύεται, σε κάποιο βαθμό, αποτελεί επέκταση του μεγάλου σοκ που προκλήθηκε από την απόπειρα πραξικοπήματος της εγκληματικής οργάνωσης των FETÖ στις 15 Ιουλίου. Επειδή το FETO ήθελαν να κυριαρχήσουν στο επίπεδο διοίκησης του στρατού, είχαν βάλει ως στρατηγικό στόχο τις θέσεις Επιτελούς, προσπάθησαν να διεισδύσουν σ’ αυτά τα στελέχη, είναι δε γεγονός ότι κατέφυγαν σε πολλές ίντριγκες, σ’ αυτήν τη κατηγορία του Επιτελικού προσωπικού.
Ως αποτέλεσμα, πολλοί Ανώτατοι και Επιτελείς Αξκοί, που συμμετείχαν στο πραξικόπημα, οι οποίοι βρέθηκαν ότι ήταν συνδεδεμένοι με τους FETÖ ή ήταν ύποπτοι προς αυτήν την κατεύθυνση, απομακρύνθηκαν από το στρατό με διάφορες μεθόδους την τελευταία περίοδο. Επιπλέον, η κατάσταση πολλών Ανωτάτων που εκδιώχθηκαν από το στρατό και φυλακίστηκαν με το διάταγμα εκτάκτου ανάγκης, λόγω των ονομάτων τους που αναφέρονται σε περιοχές ευθύνης εκ μέρους των FETO, αν και δεν ήταν μέλη των FETO, είναι μια άλλη πλευρά της εικόνας.
Μετά από όλα αυτά, στη δεξαμενή Επιτελών Αξκων στις ΤΕΔ, υπάρχει ένα φαινόμενο συρρίκνωσης, των Αξκων Επιτελών που θα μπορούσαν να προαχθούν σε Ταξιάρχους. Ένας από τους λόγους της μείωσης μπορεί να φανεί εδώ.
Εν τω μεταξύ, είναι επίσης γεγονός ότι ειδικά στις πρόσφατες προαγωγές, οι Σχες τάξης, που διακρίθηκαν με τις επιτυχίες τους στο πεδίο, ειδικά σε ζώνες συγκρούσεων, προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, προκειμένου να τους ανταμείψουν. Κοιτάζοντας τον τελευταίο κατάλογο προαγωγών, όσοι Αξκοί υπηρέτησαν στις περιοχές των συνόρων ή των συγκρούσεων ως Δκτές Ταξχίας με το βαθμό του Σχου, ξαφνικά προήχθησαν σε Ταξχο, που στην πλειονότητα είναι Αξκοί τάξης και ή συνέχισαν τα ίδια καθήκοντα ή τοποθετήθηκαν σε άλλες θέσεις στην ίδια περιοχή.
Οπτική απόστασης από τον πίνακα Επιτελών
«Μαζί με όλα αυτά, ενώ η δεξαμενή Επιτελών συρρικνώνεται, μια άλλη διάσταση του ζητήματος, είναι ότι δεν υπάρχει ισχυρή εύνοια στο μέτωπο της πολιτικής εξουσίας προς το Επιτελικό προσωπικό που παραμένει στο σύστημα. Είναι κατανοητό ότι υπήρχαν πολλά ονόματα από το Επιτελικό προσωπικό μεταξύ των Σχων που αποστρατεύτηκαν την περίοδο που αφήσαμε πίσω.
Είναι δυνατόν να διαβάσετε πολλούς δείκτες ότι η πολιτική αρχή, η οποία έχει μεγάλη επιρροή στις προαγωγές, βρίσκεται γενικά σε απόσταση από το Επιτελικό προσωπικό.
Αύριο ας δούμε την κατάσταση στο ΤΠΝ και στην ΤΠΑ.
Εφημερίδα «Χουριέτ» της 26 Αυγούστου 2020
Sedat Ergin sergin1@hurriyet.com.tr
Σε ποια κατάσταση είναι το σύστημα «Επιτελών» στο Ναυτικό και την Αεροπορία ?
Στο χθεσινό μας άρθρο, περάσαμε από τον μεγεθυντικό φακό τις αποφάσεις που ελήφθησαν στα πλαίσια της συνεδριάσεως του πρόσφατου Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ) για τις προαγωγές του στρατού ξηράς και κάναμε τη αξιολόγηση ότι συνεχίζεται η απώλεια εδάφους του συστήματος των «Επιτελών».
Σήμερα, ας εστιάσουμε τους προβολείς μας στις προαγωγές του ΠΝ και της ΠΑ.
Πρώτα απ όλα, όταν κοιτάζουμε τις Ναυτικές Δυνάμεις, όπου όλοι έχουν στρέψει την προσοχή τους με την αυξανόμενη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, βλέπουμε ότι το σύστημα «Επιτελών» διατηρεί το βάρος του σε μεγάλο βαθμό, σε αντίθεση με την εικόνα των Χερσαίων Δυνάμεων.
Μπορούμε να δείξουμε αυτήν την κατάσταση στη συνεδρίαση του ΑΣΣ που πραγματοποιήθηκε στις 23 Ιουλίου. Ενώ συνολικά 9 Πλοίαρχοι προήχθησαν στο βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, οι 6 από αυτούς προέρχονται από την κατηγορία των Επιτελών. Οι νέοι Αρχιπλοίαρχοι του ΠΝ προέρχονται από τη ΣΝΔ τάξεων 1994-95-96. Εν τω μεταξύ να σημειώσουμε ότι από τους άλλους 3 Πλοιάρχους που προήχθησαν, οι 2 είναι από την κατηγορία των Μηχανικών.
Στο ΠΝ συνεχίζεται η βαρύτητα στους Επιτελείς
Στην πραγματικότητα, η εικόνα που εμφανίστηκε στο τελευταίο ΑΣΣ είναι ουσιαστικά σύμφωνη με το μοτίβο που συναντήσαμε στις προαγωγές στο Ναυτικό, μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016.
Κατά τη συνεδρίαση του ΑΣΣ του 2016, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά από μια μεγάλη εκκαθάριση FETÖ (Γκιουλενιστών), 14 Πλοίαρχοι που προήχθησαν στο βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, οι 8 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Ομοίως, κατά το ΑΣΣ του 2017, από τους 14 Πλοιάρχους που προήχθησαν, οι 10 ήταν Επιτελείς.
Κατά το ΑΣΣ του 2018 ο αριθμός των προαχθέντων Επιτελών Πλοιάρχων μειώθηκε και από τους 9 προαχθέντες, οι 4 ήταν Επιτελείς.
Ωστόσο, την περασμένη χρονιά (2019), από τους 11 προαχθέντες Πλοιάρχους, οι 8 επελέγησαν και πάλι από τον πίνακα των Επιτελών.
Κατά τη φετινή χρονιά το ποσοστό ήταν οι 6 από τους 9 προαχθέντες να είναι Επιτελείς.
Συνοψίζοντας, 36 από τους 57 αξιωματικούς που προήχθησαν στον ανώτατο βαθμό μετά το 2016, προήλθε από την κατηγορία του προσωπικού που είναι Επιτελείς. Το ποσοστό εδώ (των Επιτελών) είναι 63%.
Όταν εξετάζουμε την περίοδο πριν από τις 15 Ιουλίου, βλέπουμε μια παράδοση να είναι σε λειτουργία – γενικά- δηλαδή στο ΑΣΣ για το βαθμό του Αρχιπλοιάρχου, στους 8 προαγόμενους, οι 7 να είναι από την κατηγορία των Επιτελών. Μερικές φορές, υπήρχαν χρόνια που οι αναλογίες ήταν οι 6 από τους 7, οι 7 από τους 9 ή οι 7 από τους 7. Παρά το γεγονός ότι αυτό το γενικό σχέδιο χάνει έδαφος σε περιορισμένο βαθμό, υπό τις εξαιρετικές συνθήκες της περιόδου μετά τις 15 Ιουλίου, μπορούμε να πούμε ότι παρόλα αυτά, το σύστημα Επιτελών διατηρεί το βάρος του στο Ναυτικό.
Επιπλέον, μετά από το 2016, σε συνολικά 7 αποφάσεις προαγωγής Αρχιπλοιάρχων στο βαθμό του Υποναυάρχου, όλες προέρχονταν από την κατηγορία των Επιτελών.
Οι Ναυτικές δυνάμεις, όπως και οι άλλοι Κλάδοι, υπέστησαν μεγάλο σοκ μετά τις 15 Ιουλίου και κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, πραγματοποιήθηκε μια πολύ ολοκληρωμένη εκκαθάριση FETO στο προσωπικό. Από την άλλη πλευρά, το σύστημα διατηρήθηκε με τρόπο που το προσωπικό που ήταν Επιτελείς, ήταν η πλειοψηφία στις προαγωγές, που στη συρρικνωμένη ανθρώπινη δεξαμενή, να αποτελείται από ονόματα εκτός FETÖ.
Στην Αεροπορία η κατάσταση είναι λίγο διαφορετική
Τώρα ας δούμε την κατάσταση στην ΠΑ. Μια πολύ διαφορετική εικόνα μας περιμένει εδώ, σε σχέση με τους ναυτικούς. Δηλαδή, στο ΑΣΣ τον περασμένο Ιούλιο, συνολικά από τους 10 Σμηνάρχους στην Πολεμική Αεροπορία που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, μόνο ένας από τους προαχθέντες προέρχεται από τον πίνακα των Επιτελών και είναι και ιπτάμενος.
Στην Αεροπορία από τους νέους Ταξχους, οι 6 είναι ιπτάμενοι, οι άλλοι 4 προέρχονται από τις κατηγορίες ΑΕΛΑ, Μηχανικός, ΔΒ και Αεράμυνας.
Ένα ενδιαφέρον σημείο είναι ότι 3 από τους πιλότους Σμηνάρχους που προήχθησαν σε Ταξχους, είχαν πρωτύτερα αποστρατευτεί και επιλέχθηκαν μεταξύ των Σμηνάρχων που επέστρεψαν και φόρεσαν στολές, μετά από το αίτημα που είχε γίνει για την έλλειψη πιλότων στη δύναμη μετά τις 15 Ιουλίου. Πέρυσι, επίσης 3 Σμήναρχοι αυτής της κατηγορίας, είχαν προαχθεί στο βαθμό του Ταξχου.
Εντάξει, αλλά πως παρακολουθούμε την εικόνα στην ΠΑ μετά τις 15 Ιουλίου? Στο ΑΣΣ του 2016 που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά τη μεγάλη εκκαθάριση της Πολεμικής Αεροπορίας, ένας αριθμός ρεκόρ Σμηνάρχων προήχθη σε Ταξχους. Από τους 28 Σμηνάρχους που προήχθησαν, οι 17 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Ωστόσο στο ΑΣΣ του 2017, από τους 10 προαχθέντες Σμηνάρχους, οι 5 προέρχονταν από τον πίνακα των Επιτελών.
Στο ΑΣΣ του 2018, το ποσοστό έπεσε στους 8 ο ένας να είναι Επιτελής. Μόνο ένας προέρχονταν από τους Επιτελείς Αξκούς. Το 2019 στους 6 ό ένας ήταν Επιτελής, όπως και το 2020 στους 10 ο ένας να είναι Επιτελής. Όπως φαίνεται κατά τα ΑΣΣ των ετών 2018, 2019 και 2020, μόνο ένας Αξκός Επιτελής, μπόρεσε να προαχθεί κάθε χρονιά.
Σωστή η κατάσταση στην κορυφή της Πυραμίδας
Αναμφίβολα, υπήρξε μια σημαντική συρρίκνωση στη δεξαμενή των Επιτελών της Πολεμικής Αεροπορίας, όπως συνέβη και σε άλλους Κλάδους. Ωστόσο, παρά τη συρρίκνωση, Αξκοί Επιτελείς μπήκαν σε σειρά προαγωγής και προήχθησαν. Ωστόσο, φαίνεται ότι η προτίμηση δεν διαμορφώνεται προς αυτήν την κατεύθυνση.
Όταν κοιτάμε πίσω, στην περίοδο πριν από τις 15 Ιουλίου, βλέπουμε ότι στο ΑΣΣ οι προαγωγές, που κάθε χρόνο είναι 8-10 Σμήναρχοι να προάγονται στον επόμενο βαθμό, στην πλειονότητά τους ή και όλοι, να είναι από τον πίνακα των Επιτελών. Οι μη Επιτελείς πιλότοι να αποσύρονται και να πηγαίνουν σε ιδιωτικές εταιρίες αλλά το βάρος στις προαγωγές δίνονταν στους Επιτελείς.
Όταν βλέπουμε την εποχή μετά την 15 Ιουλίου σε σχέση με το παρελθόν, στην ΠΑ στα 4 χρόνια από τους συνολικά 62 Αξκούς που προήχθησαν στο βαθμό του Ταξχου, μόνο οι 25 είναι από τον πίνακα των Επιτελών (περίπου το 40%) και έναντι αυτών, οι 37 (ήτοι ποσοστό 60%) δεν είναι Επιτελείς. Όπως μπορεί να φανεί, στις προαγωγές στο βαθμό του Ταξχου, σ’ αυτόν τον Κλάδο, ο δείκτης στράφηκε προς τους αξιωματικούς που δεν προέρχονται από την κατηγορία των Επιτελών.
Και πάλι θα πρέπει να σημειωθεί ότι στα ΑΣΣ του 2019 και 2020, αυτοί που προήχθησαν από το βαθμό του Ταξχου σε Υπτγου, εκτός από μια εξαίρεση, είχαν προαχθεί τα έτη 2016 και 2017 στο βαθμό του Ταξχου και προέρχονταν όλοι από την κατηγορία των Επιτελών Αξκών.
Το 2019, στους 7 νεοπροαχθέντες Υπτγους οι 6 είναι Επιτελείς και το 2020 στους 2 νεοπροαχθέντες και οι 2 είναι Επιτελείς. Με άλλα λόγια, η βαρύτητα στο Επιτελικό προσωπικό, συνεχίζει σε ανοδική λειτουργία στο επίπεδο διοίκησης της ΤΠΑ.
Ως αποτέλεσμα, μπορούμε να επισημάνουμε τα ακόλουθα γεγονότα ως γενική παρατήρηση:
«Μπορούμε να πούμε ότι η προτίμηση της απομάκρυνσης Επιτελών Αξκών στις προαγωγές των χερσαίων δυνάμεων, τις οποίες συζητήσαμε λεπτομερώς χθες, μετατράπηκε σε μια έντονη τάση. Στις προαγωγές του ΠΝ, το σύστημα του επιτελούς λειτουργεί σημαντικά όπως και παλαιότερα, παρά την περιορισμένη φθορά. Είναι πιθανό να δηλωθεί ότι η ΠΑ βρίσκεται κάπου ανάμεσα στις δύο δυνάμεις, με σοβαρή απώλεια εδάφους, ειδικά τα τελευταία τρία χρόνια».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου