ΠΗΓΗ: Global Marine Boundaries Database, General Dynamics, Herndon, Virginia
Του Θεόδωρου Καρυώτη
Ο Πάνος Καμμένος, Υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, υπήρξε από τους πρώτους φανατικούς οπαδούς της ΑΟΖ, χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς σημαίνουν οι τρεις αυτές λέξεις. Στην συνέχεια ανακάλυψε ότι η ΑΟΖ έχει υδρογονάνθρακες και άρχισε να ομιλεί για τον πλούτο των υδατανθράκων!
Όταν άρχισε να ασχολείται με την ΑΟΖ ήταν ακόμα βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Από τότε συνεχίζει ανελλιπώς να μνημονεύει την αγαπημένη του ΑΟΖ, αλλά τακτικά πετάει και τα συνηθισμένα μαργαριτάρια του.
Η πρόσφατη δήλωση του στα Ψαρά προκάλεσε πολλά σχόλια:
«Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που η πατρίδα μας μεγαλώνει. Πολύ σύντομα θα επεκταθούν τα χωρικά μας ύδατα με την αναγνώριση της ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου. Ελπίζω τα παιδιά μας να μην ζήσουν την οικονομική κρίση που έζησε η δική μας γενιά και τα μικρά μας παιδιά. Βγαίνουμε από την οικονομική κρίση χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού. Βγαίνουμε από την οικονομική κρίση και παράλληλα η Ελλάδα μετατρέπεται σε χώρα παραγωγό φυσικού αερίου και ίσως αργότερα και πετρελαίου.»
Μα δεν βρέθηκε κάποιος στο Πεντάγωνο να του κάνει ένα μάθημα στο Δίκαιο της Θάλασσας;
Επιτρέψτε μου κύριε Υπουργέ να το επιχειρήσω εγώ μια και γνωρίζω το θέμα επειδή υπήρξα μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Ήμουν ο μοναδικός οικονομολόγος της ελληνικής αποστολής και ασχολήθηκα με τις οικονομικές διαστάσεις του Δικαίου της Θάλασσας, δηλαδή τα θέματα της ΑΟΖ, της αλιείας, και των υδρογονανθράκων.
Η φράση σας «Βρισκόμαστε σε μια στιγμή που η πατρίδα μας μεγαλώνει. Πολύ σύντομα θα επεκταθούν τα χωρικά μας ύδατα με την αναγνώριση της ΑΟΖ και την εκμετάλλευση του υποθαλάσσιου πλούτου» είναι επικίνδυνη και πρωτοφανής.
Η «ανακήρυξη της ΑΟΖ»
Κατ’ αρχάς, η Ελλάδα δεν μπορεί να προβεί σε «αναγνώριση» ΑΟΖ, αλλά σε «ανακήρυξη» ΑΟΖ. Αλλά αυτή η φράση, έτσι όπως την διατυπώσατε, υπονοεί ότι η Ελλάδα μπορεί να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 200 ν.μ., που αποτελεί το ανώτατο όριο για την ΑΟΖ!
Κύριε Υπουργέ, η ΑΟΖ ξεκινά μετά τα χωρικά ύδατα και έτσι δεν έχει πλάτος 200 ναυτικών μιλίων αλλά 188ν.μ., εφόσον ένα κράτος έχει 12 ν.μ. χωρικά ύδατα. Στη περίπτωση της Ελλάδας η ΑΟΖ θα μπορούσε να εκτείνεται σε 194 ν.μ. μια και η χώρα μας έχει καθορίσει τα χωρικά ύδατα της σε εξη ν.μ. Επίσης, τα 200 ν.μ. αποτελούν το μέγιστο πλάτος μιας ΑΟΖ, εφόσον το άλλο παράκτιο κράτος απέχει 400 ν.μ. Βέβαια, κανένα κράτος της Μεσογείου δεν μπορεί να έχει ΑΟΖ 200 ν.μ., διότι όλα τα κράτη δεν έχουν απόσταση 400 ν.μ. το ένα από το άλλο.
Επίσης, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στα χωρικά ύδατα ένα κράτος έχει πλήρη κυριαρχία, ενώ στην ΑΟΖ έχει κυριαρχικά δικαιώματα.
Το Δίκαιο της Θάλασσας
Το Δίκαιο της Θάλασσας, που στα αγγλικά φέρει την ονομασία United Nations Convention of the Law of the Sea (UNCLOS), αναφέρει τα ακόλουθα για τα χωρικά ύδατα: Άρθρο 2 Νομικό καθεστώς της χωρικής θάλασσας, του εναέριου χώρου πάνω από την χωρική θάλασσα και του βυθού και του υπεδάφους του
- Η κυριαρχία του παράκτιου κράτους εκτείνεται, πέρα από την ηπειρωτική του επικράτεια και τα εσωτερικά του ύδατα και, στην περίπτωση αρχιπελαγικού κράτους, πέρα από τα αρχιπελαγικά του ύδατα, στην παρακείμενη θαλάσσια ζώνη που ορίζεται ως χωρική θάλασσα.
- Η κυριαρχία αυτή εκτείνεται και στον εναέριο χώρο πάνω από την χωρική θάλασσα καθώς και στο βυθό και υπέδαφός της.
- Η κυριαρχία επί της χωρικής θάλασσας ασκείται σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση και τους άλλους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Άρθρο 3 Εύρος της χωρικής θάλασσας
Κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει το εύρος της χωρικής του θάλασσας. Το εύρος αυτό δεν υπερβαίνει τα δώδεκα ναυτικά μίλια, μετρούμενα από γραμμές βάσεως καθοριζόμενες σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση.
Άρθρο 4 Εξωτερικό όριο της χωρικής θάλασσας
Το εξωτερικό όριο της χωρικής θάλασσας είναι η γραμμή της οποίας κάθε σημείο βρίσκεται σε τόση απόσταση από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσεως, όσο είναι το εύρος της χωρικής θάλασσας.
Άρθρο 5 Φυσική ακτογραμμή
Πλην εάν άλλως προβλέπεται στην παρούσα σύμβαση, ως φυσική ακτογραμμή για την μέτρηση του εύρους της χωρικής θάλασσας λαμβάνεται η γραμμή της κατωτάτης ρηχίας κατά μήκος της ακτής όπως αυτή εμφαίνεται στους ναυτικούς χάρτες μεγάλης κλίμακας που αναγνωρίζονται επίσημα από το παράκτιο κράτος.
Όλα τα παράκτια κράτη του πλανήτη διαθέτουν χωρικά ύδατα ή αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ν.μ., εκτός της Ελλάδας που διαθέτει μόνο έξη ν.μ. Η Τουρκία παραβιάζει την UNCLOS, διότι είναι το μόνο κράτος στον κόσμο που διαθέτει δύο ειδών χωρικά ύδατα, εξη ν.μ. στο Αιγαίο και 12 ν.μ. στην Μαύρη Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η Μεγάλη Αξία της ΑΟΖ
Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα της UNCLOS ήταν και η δημιουργία της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και η Τουρκία καταψήφισε την UNCLOS κυρίως για αυτή την νέα έννοια του Διεθνούς Δικαίου συνεχίζοντας μέχρι σήμερα να αρνείται την ύπαρξή της.
Σήμερα 138 κράτη έχουν ανακηρύξει ΑΟΖ, αλλά ο Ερντογάν ομιλεί μόνο για την απηρχαιωμένη πλέον έννοια της υφαλοκρηπίδας και οι ελληνικές κυβερνήσεις συμπλέουν με τις επιθυμίες του. Έτσι στην τελευταία επίσκεψή του στην Αθήνα συζήτησε με τον πρωθυπουργό να συνεχίσουν τις συνομιλίες οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος και δεν ενθυμούμαι εσείς κύριε Υπουργέ να φέρατε αντίρρηση στον Αλέξη Τσίπρα για αυτό το θέμα.
Το Τμήμα V της UNCLOS ασχολείται αποκλειστικά με την ΑΟΖ:
ΤΜΗΜΑ V ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΝΗ
Άρθρο 55 Ειδικό νομικό καθεστώς της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης
Ως αποκλειστική οικονομική ζώνη ορίζεται η πέραν και παρακείμενη της χωρικής θάλασσας περιοχή, η υπαγόμενη στο ειδικό νομικό καθεστώς που καθιερώνεται στο παρόν μέρος, δυνάμει του οποίου τα δικαιώματα και οι δικαιοδοσίες του παράκτιου κράτους και τα δικαιώματα και οι ελευθερίες των άλλων κρατών διέπονται από τις σχετικές διατάξεις της παρούσας σύμβασης.
Άρθρο 56 Δικαιώματα, δικαιοδοσίες και υποχρεώσεις του παράκτιου κράτους στην αποκλειστική οικονομική ζώνη
- Στην αποκλειστική οικονομική ζώνη το παράκτιο κράτος έχει:
α) κυριαρχικά δικαιώματα που αποσκοπούν στην εξερεύνηση, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων, ζωντανών ή μη, των υπερκειμένων του βυθού της θάλασσας υδάτων, του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους αυτού, ως επίσης και με άλλες δραστηριότητες για την οικονομική εκμετάλλευση και εξερεύνηση της ζώνης, όπως η παραγωγή ενέργειας από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους.
β) δικαιοδοσία, όπως προβλέπεται στα σχετικά άρθρα της παρούσας σύμβασης, σχετικά με: i) την εγκατάσταση και χρησιμοποίηση τεχνητών νήσων, εγκαταστάσεων και κατασκευών, ii) τη θαλάσσια επιστημονική έρευνα, iii) την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος 7
γ) άλλα δικαιώματα και υποχρεώσεις που προβλέπονται από την παρούσα σύμβαση.
- Κατά την άσκηση των δικαιωμάτων του και την εκτέλεση των υποχρεώσεών του, σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση, στην αποκλειστική οικονομική του ζώνη, το παράκτιο κράτος λαμβάνει υπόψη του τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των άλλων κρατών και ενεργεί κατά τρόπο συνάδοντα με τις διατάξεις της παρούσας σύμβασης.
- Τα δικαιώματα που αναφέρονται στο παρόν άρθρο σχετικά με το βυθό της θάλασσας και το υπέδαφός του θα ασκούνται σύμφωνα με το μέρος VI.
Άρθρο 57 Εύρος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης
Η αποκλειστική οικονομική ζώνη δεν εκτείνεται πέραν των 200 ναυτικών μιλίων από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της χωρικής θάλασσας.
Υπάρχουν τέσσερις βασικές θέσεις που δεν αμφισβητεί κανείς σε σχέση με την ΑΟΖ:
- Η ΑΟΖ αποτελεί πλέον, χωρίς καμία αμφιβολία, μέρος του γραπτού και εθιμικού διεθνούς δικαίου, ιδιαίτερα τώρα που η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας έχει τεθεί σε ισχύ.
- Η ΑΟΖ, σε αντίθεση με την υφαλοκρηπίδα, δεν ανήκει στο παράκτιο κράτος ipso jure, αλλά πρέπει σαφώς να ανακηρυχθεί από αυτό. Εάν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, ΑΟΖ απλώς δεν υφίσταται. Η θαλάσσια περιοχή (η επιφάνεια και τα υπερκείμενα ύδατα) που δεν θα ανακηρυχθεί ως ΑΟΖ, παραμένει νομικώς ως μέρος της ανοικτής θάλασσας.
- Το νομικό περιεχόμενο αυτού του νέου θεσμού του διεθνούς δικαίου ορίζεται από το 5ο Μέρος της Σύμβασης. Τα παράκτια κράτη δεν μπορούν να υπερβαίνουν τους περιορισμούς που τους έχουν επιβληθεί από το 5ο Μέρος της Σύμβασης σχετικά με τα δικαιώματα, τις δικαιοδοσίες και τις υποχρεώσεις τους. Έτσι, “άλλα” κράτη έχουν δικαιώματα στην ΑΟΖ ενός παράκτιου κράτους και το παράκτιο κράτος δεν μπορεί να δημιουργήσει ΑΟΖ που να υπερβαίνει τα 200 ν.μ.
- Κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν έχει το δικαίωμα να ισχυρισθεί ότι κάποιο παράκτιο κράτος δεν μπορεί να ανακηρύξει την δική του ΑΟΖ. Αν και πότε ένα παράκτιο κράτος ανακηρύξει την ΑΟΖ του, εξαρτάται εντελώς από τη δική του δικαιοδοσία και βούληση.
Η Ελλάδα πρέπει άμεσα να ανακηρύξει την ΑΟΖ της, με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, όπως αυτό εξειδικεύεται στην UNCLOS και να μην διακατέχεται από φοβικό σύνδρομο. Ο αείμνηστος Πρόεδρος της Κύπρου Τάσος Παπαδόπουλος ανακήρυξε ΑΟΖ το 2004 διαθέτοντας μόνο τέσσερα τανκς και δύο ελικόπτερα και δεν φοβήθηκε την Τουρκία, η οποία απλώς ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή ΑΟΖ, ενώ αντίθετα και οι ΗΠΑ και η ΕΕ την αποδέχτηκαν αμέσως.
Φυσικά, μια τέτοια ΑΟΖ δεν θα διαθέτει μόνο η ηπειρωτική χώρα, αλλά και όλα τα ελληνικά νησιά. Έτσι, η Ελλάδα θα αποκτήσει μια ΑΟΖ που θα έχει έκταση 147.300 τ.χ.μ., δηλαδή μια έκταση μεγαλύτερη από αυτή της ηπειρωτικής χώρας. Με βάση τις αρχές της ΑΟΖ το μεγαλύτερο ποσοστό του Αιγαίου και οι φυσικοί του πόροι θα ανήκουν στην Ελλάδα.
ΥΓ: Για πληρέστερη ενημέρωση σας παραπέμπω στο βιβλίο μου «Η ΑΟΖ της Ελλάδας». Ειμαι σίγουρος ότι η βιβλιοθήκη του υπουργειου σας θα διαθέτει αυτό και άλλα χρήσιμα συγγράμματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου