Κρυπτεία σκυτάλη

ΔΙΠΛΟΣ ΠΕΛΕΚΥΣ

Κρυπτεία είναι ένας από τους αρχαιότερους θεσμούς που μας έρχεται από την Αρχαία Λακεδαιμονία και είναι σύμφυτη με το στρατιωτικό πνεύμα της πόλης και τις μεγάλες απαιτήσεις εσωτερικής ασφαλείας που υπήρχαν.

Ήταν η Μυστική Υπηρεσία της εποχής, επιφορτισμένη με τη Φύλαξη της Λακεδαίμονος από εσωτερικούς στην αρχή εχθρούς, όπως οι είλωτες, και αργότερα και από εξωτερικούς εχθρούς. 

Κρυπτεία στα αρχαία Ελληνικά σημαίνει η κρυφή (υπηρεσία). Σε ένα τέτοιο πλαίσιο θα ήταν παράλειψη εάν δεν αναφερόμασταν σε ένα πολύ σημαντικό μέσον κατασκοπείας, το οποίο χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο σε περιόδους πολέμου ή εσωτερικής κρίσης στη Σπάρτη. Αυτό το μέσον, είναι η μέθοδος της κρυπτογράφησης που χρησιμοποιούσαν την κρυπτεία σκυτάλη.

Η κρυπτεία σκυτάλη ήταν μια λεπτή ταινία (3χιλ.) κατεργασμένου δέρματος τυλιγμένη σε κυλινδρικό ξύλο, όπου ο αποστολέας έγραφε το μήνυμα και ο δέκτης το διάβαζε ξανατυλίγοντάς την σε ξύλο ίσης διατομής. Χρησιμοποιήθηκε από τον 7ο π. Χ. αιώνα για την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των εφόρων, του βασιλιά και του αρχιστράτηγου των Λακεδαιμονίων.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο στο έργο του: «Ο βίος του Λυσάνδρου» η κρυπτογράφηση αποτελούσε έναν μυστικό τρόπο μεταφοράς κωδικοποιημένων μηνυμάτων, που έχρηζαν αποκωδικοποίησης. Η περιγραφή γίνεται ως εξής: γύρω από ένα ξύλινο κύλινδρο, που ονομαζόταν «σκυτάλη» τυλιγόταν μια ταινία περγαμηνής, υφάσματος ή ακόμη και δέρματος. Κατά μήκος της περιέλιξης καταγράφονταν σειρές μηνύματος. Όταν ξετυλίγονταν η ταινία, τα γράμματα βρίσκονταν σε αταξία, γεγονός το οποίο καθιστούσε αδύνατη την ανάγνωση του μηνύματος, ή οδηγούσε σε λάθος συμπεράσματα προκειμένου να παραπλανήσει τον εχθρό στην περίπτωση που έπεφτε στα χέρια του.

Ο παραλήπτης έπρεπε να τυλίξει την ταινία σε σκυτάλη ίδιου μήκους και διαμέτρου, με τρόπο που είχε προ-συμφωνηθεί με τον αποστολέα, προκειμένου να αποκαλύψει το μήνυμα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα μηνύματα που έπρεπε να γραφούν ήταν «λακωνικά», δηλαδή σύντομα, επιβεβαιώνοντας έτσι τον τρόπο επικοινωνίας των Λακεδαιμονίων μεταξύ τους.

Μία σκυτάλη τυχαίων διαστάσεων κόβονταν στη μέση. Το ένα τμήμα το φύλαγαν οι έφοροι της Σπάρτης και το άλλο το έπαιρνε μαζί του ο εκάστοτε επικεφαλής του στρατεύματος. Όταν ένα από τα δύο μέρη ήθελε να επικοινωνήσει με το άλλο, τύλιγε μια μακρόστενη λουρίδα, από ύφασμα ή περγαμηνή, γύρω από το κομμάτι της σκυτάλης που είχε. Ο τρόπος που θα το τύλιγε είχε προ-συμφωνηθεί. Μερικές φορές χρησιμοποιούσαν καθρέφτη ώστε τα γράμματα να γράφονται ανάποδα. Κατόπιν ξετύλιγε την λουρίδα υφάσματος στην οποία πλέον δεν ήταν δυνατή η άμεση ανάγνωση του μηνύματος. Ο παραλήπτης τύλιγε πάλι τη λουρίδα με τον προσυμφωνημένο τρόπο και αφού η σκυτάλη είχε την ίδια διάμετρο τα γράμματα συνέπιπταν. 

Η τηλεπικοινωνιακή αυτή μέθοδος αναφέρεται εκτός από τον Πλούταρχο και από άλλους συγγραφείς όπως ο Θουκυδίδης, Αριστοφάνης, Πλάτων κ.α. Η μέθοδος της κρυπτείας ή λακεδαιμονικής σκυτάλης δεν είχε συνεχιστές πάραυτα αποτελεί τον πρόγονο του συστήματος κρυπτογραφήσεως με μετάθεση στοιχείων. 

ΠΗΓΗ: Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ