Ανατρέπεται η ισορροπία στο Αιγαίο

ΔΗΜΟΣ ΒΕΡΥΚΙΟΣ - ethnos.gr

Την ώρα που ο Ερντογάν μιλά για «χαμένες πατρίδες» και η Άγκυρα έχει δρομολογήσει την αγορά 100 μαχητικών F-35, η Αθήνα πιέζεται από τους δανειστές να περικόψει κατά 400 εκατ. τις αμυντικές δαπάνες. 

Μέσα σε αυτό το άκρως ανησυχητικό κλίμα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Ομπάμα, τέθηκε το θέμα για στρατιωτική ενίσχυση.

Το «θερμόμετρο» της έντασης ανεβαίνει και πάλι στο Αιγαίο τις τελευταίες εβδομάδες. Καθώς ο Τ. Ερντογάν μέσω δημόσιων προκλητικών εμφανίσεων ξεδιπλώνει τα «σύνορα της καρδιάς» του και εγείρει θέμα «χαμένων πατρίδων» ακόμη και στο Αιγαίο αναθεματίζοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης, η τουρκική Πολεμική Αεροπορία προκαλεί και πάλι πάνω από ελληνικά νησιά -ημέρα και νύχτα-, με αποτέλεσμα να έχουν ξεκινήσει σκληρές αερομαχίες μεταξύ ελληνικών και τουρκικών μαχητικών.

Παράλληλα η Τουρκία ανακοινώνει νέα αγορά «μαμούθ» υπερσύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών και την ίδια ώρα η Ελλάδα πιέζεται ασφυκτικά από τους δανειστές να περικόψει 400 εκατ. από τις αμυντικές δαπάνες κατά το τρέχον έτος, όπως είχε υποσχεθεί τον περασμένο Αύγουστο κατά την πρώτη αξιολόγηση!

Μέσα σε αυτό το ασαφές και άκρως ανησυχητικό κλίμα που διαμορφώνεται πέριξ των εθνικών θεμάτων, η Αθήνα την περασμένη Τρίτη ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τις ΗΠΑ κατά την εδώ επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Μπ. Ομπάμα.

Αφενός να μην αποχωρήσει το ΝΑΤΟ και κυρίως οι αμερικανικές αεροναυτικές δυνάμεις από την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, παραμένοντας ως «εγγυήτριες δυνάμεις», και αφετέρου να παραχωρηθεί στην Ελλάδα στρατιωτικό υλικό που αποσύρεται από τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις.

Η Αθήνα ανησυχεί, καθώς νέα δεδομένα διαμορφώνονται στην ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο με την απόφαση της Τουρκίας να προμηθευτεί επιπλέον 24 μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς τύπου F-35, όπως ανακοίνωσε ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Φικρί Ισίκ σε συνέντευξή του στο τουρκικό δίκτυο Haber. Οπως αποκάλυψε, το υπουργείο Αμυνας της Τουρκίας έλαβε εντολή να προμηθευτεί 24 F-35 έως το 2018, καθώς επίσης η Τουρκία συμμετέχει από την αρχή στο πρόγραμμα (Joint Strike Fighter) που θα την οδηγήσει στην αντικατάσταση των περισσοτέρων από τα αεροσκάφη 3ης γενιάς που διαθέτει ο τουρκικός στόλος.

Στόχος της Τουρκίας είναι η προμήθεια συνολικά εκατό και πλέον F-35 με σκοπό την αντικατάσταση του στόλου των F-4 και F-16, ενώ παράλληλα ως συμπαραγωγός χώρα φιλοδοξεί έως το 2023 να αναπτύξει ένα αμιγώς τουρκικό μαχητικό! Ο Τούρκος πρωθυπουργός ανακοίνωσε επιπλέον ότι οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για την αγορά πυραύλων εδάφους αέρος μεγάλου βεληνεκούς, ένα συμβόλαιο το ύψος του οποίου υπολογίζεται σε σχεδόν 3 δισ.

Η Αγκυρα είχε αρχικά προκρίνει γι’ αυτήν την αγορά την κινεζική επιχείρηση China Precision Machinery Export-Import Corporation (CPMIEC) μετά την επιβολή αμερικανικών κυρώσεων, επειδή παραβίασε το εμπάργκο στις πωλήσεις όπλων στο Ιράν και στη Συρία. Λόγω των επικρίσεων από τους εταίρους της στο ΝΑΤΟ, η φιλοϊσλαμική κυβέρνηση επανέλαβε τις διαπραγματεύσεις με τους ανταγωνιστές της κινεζικής εταιρείας, μεταξύ των οποίων η γαλλοϊταλική Eurosam. Οι κατευθυνόμενοι Stand-off πύραυλοι SOM που θα χρησιμοποιηθούν στα F-35 θα κατασκευάζονται στην Τουρκία. Ο εν λόγω πύραυλος με την κωδική ονομασία SOM-J έχει σχεδιαστεί στην Τουρκία.

Με τη Lockheed

Η συμφωνία συνεργασίας υπεγράφη στην Αγκυρα μεταξύ της τουρκικής ROKETSAN και του τμήματος Βλημάτων και Ελέγχου Βολής της αμερικανικής εταιρείας αμυντικών συστημάτων Lockheed Martin. Αυτή η συμφωνία έχει στόχο να διατεθεί ο εν λόγω πύραυλος στην υπηρεσία των χωρών που παίρνουν μέρος στο σχέδιο του μαχητικού JSF, με σκοπό να χρησιμοποιηθούν στα αεροσκάφη F-35 και όχι μόνο...

Το νέο εξοπλιστικό πακέτο της Τουρκίας προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα, καθώς η Ελλάδα στην παρούσα φάση δεν έχει οικονομική δυνατότητα ούτε καν να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό του υπάρχοντος στόλου (F-16 και Mirage 2000). Ωστόσο ακόμη και αν η Ελλάδα μπορούσε οικονομικά και αποφάσιζε σήμερα να προμηθευθεί F-35, θα έπρεπε να είχε την έγκριση του αμερικανικού Κογκρέσου, αν και αυτή τη στιγμή το κόστος για την αγορά και μόνο ενός F-35 ανέρχεται στα 100 εκατ. δολάρια. Επομένως μόνο μία μοίρα (15-20 αεροσκάφη) κοστίζει περί τα 2 δισ. ευρώ. Ωστόσο στο ΓΕΑ υπολογίζουν ότι το 2021-22, οπότε η πρώτη μοίρα τουρκικών F-35 θα είναι πλήρως επιχειρησιακή, η Ελλάδα θα μπορεί να αντιπαρατάξει τα αναβαθμισμένα F-16, κόστος το οποίο υπολογίζεται σε περίπου 1,7 δισ. ευρώ.

Πάντως ο υπουργός Αμυνας Π. Καμμένος εμφανίζεται προβληματισμένος ως προς τον εκσυγχρονισμό των F-16. Δημοσίως έχει εκφράσει την ανάγκη «εκσυγχρονισμού της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας» με την απόκτηση «ενός ανάλογου συστήματος» με εκείνο που θα αποκτήσει η Τουρκία, εννοώντας σαφώς ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποκτήσει F-15 για να αντιμετωπίσει τα F-35 της Τουρκίας. Το εξοπλιστικό ράλι της Τουρκίας δεν περιορίζεται στους αιθέρες, καθώς αποφασίστηκε επίσης να προχωρήσουν και ορισμένα προγράμματα που αφορούν το Πολεμικό Ναυτικό, την κυβερνοάμυνα και τον στρατό ξηράς. Επομένως εκτός από την πλήρη ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων στο Αιγαίο με την ένταξη αεροσκαφών 5ης γενιάς στο οπλοστάσιο της Τουρκίας, στην Αθήνα υπάρχουν ανησυχίες για ανατροπή της ισορροπίας και σε άλλους τομείς των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως το Πολεμικό Ναυτικό.

Φρεγάτες

Πριν από μερικά χρόνια, κατά την απόσυρση των αμερικανικών φρεγατών τύπου «Oliver Hazard Perry», είχε απορριφθεί το ενδεχόμενο προμήθειας ορισμένων εξ αυτών. Ομως η Τουρκία, παρέλαβε οκτώ από τις ΗΠΑ. Πλέον επανέρχεται αυτό το σενάριο, ενώ στην Αθήνα διερευνούν τις πιθανότητες η Ουάσιγκτον να είναι διατεθειμένη να προχωρήσει στην αποδέσμευση κάποιου αντιτορπιλικού κλάσης «Arleigh Burke», τα οποία είναι πολύ πιο σύγχρονα από τις «Oliver Hazard Perry». Το θέμα ετέθη κατά την εδώ επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος επέδειξε προθυμία να βοηθήσει την Αθήνα στον τομέα των εξοπλισμών, με την παραχώρηση παλαιού αμερικανικού υλικού.

Η Τουρκία τις τελευταίες δεκαετίες έχει σαφώς αριθμητική υπεροχή έναντι της Ελλάδας σε διάφορους στρατιωτικούς τομείς, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις διαθέτει και ποιοτική υπεροχή. 

Ωστόσο, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Αρίστος Αριστοτέλους, αναλυτής του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών, «με εξαίρεση το ανθρώπινο δυναμικό, η τουρκική πλεονεκτική θέση δεν είναι ούτε συντριπτική ούτε και προεξοφλεί ότι θα είναι υπέρ της το αποτέλεσμα μιας μεταξύ τους ενδεχόμενης αναμέτρησης στον ελληνοτουρκικό χώρο». 

Ομως όπως επισημαίνει ο συγκεκριμένος αναλυτής, οι δραστικές περικοπές στους αμυντικούς προϋπολογισμούς της Ελλάδας και οι επιδράσεις τους στις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας τείνουν να διαβρώσουν ανησυχητικά αυτή τη σχέση έναντι της Τουρκίας.

• Η Τουρκία με 511.000 στρατιώτες διαθέτει το μεγαλύτερο στρατιωτικό ανθρώπινο δυναμικό στον ευρωπαϊκό χώρο. Ακολουθούν η Γαλλία με 222.200, η Γερμανία με 186.450, η Ιταλία με 176.000, το Ηνωμένο Βασίλειο με 169.150 και η Ελλάδα με 143.350.

• Στον συσχετισμό δυνάμεων στον τομέα των αρμάτων μάχης, για κάθε 1 ελληνικό άρμα αναλογούν 1,7 τουρκικά. Η Τουρκία διαθέτει 2.500 άρματα και η Ελλάδα 1.340. Στα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (Μ113Α1/Α2 και Μ577) οι αναλογίες είναι 2,2 τουρκικά για κάθε 1,9 ελληνικά. Η Τουρκία διαθέτει 4.700 ΤΟΜΠ-ΤΟΜΑ και η Ελλάδα 2.750. Ιδιαίτερα μειωμένο είναι το δυναμικό της ελληνικής πλευράς όσον αφορά το Πυροβολικό. Η Τουρκία διαθέτει 7.800 πυροβόλα και η Ελλάδα 3.600. Ωστόσο διαφορετική είναι η εικόνα σχετικά με τα αντιαρματικά (αυτοκινούμενα και φορητά), όπου η Ελλάδα παρουσιάζεται περισσότερο ενισχυμένη από την Τουρκία, παρότι η δεύτερη συνεχίζει να υπερτερεί ελαφρώς. Τα μεταφορικά αεροσκάφη Στρατού έχουν μειωθεί στο διάστημα της δεκαετίας από 43 σε 27 όσον αφορά την Ελλάδα, ενώ αυξήθηκαν στα 38 στην Τουρκία από 7 που ήταν το 2004.

Επίσης τα τελευταία έτη αυξήθηκε ο στόλος των ελικοπτέρων κατά 17 στην Ελλάδα φθάνοντας στα 162 και στην Τουρκία αυξήθηκε κατά 21 φθάνοντας στα 292.

• Στο Ναυτικό η Τουρκία διαθέτει 48.600 άτομα προσωπικό και η Ελλάδα 19.000. Η Τουρκία διαθέτει 13 υποβρύχια και η Ελλάδα 11. Τα υποβρύχια είναι γερμανικής προέλευσης και στις δύο χώρες. Η Ελλάδα διαθέτει 13 φρεγάτες και η Τουρκία 16. Η Ελλάδα διαθέτει 12 κανονιοφόρους,15 πυραυλακάτους, 5 αρματαγωγά, 3 πλοία ταχείας μεταφοράς ZUBR και 3 πλοία ταχείας υποστήριξης. Η Τουρκία, από την άλλη, διαθέτει 8 κορβέτες, 23 πυραυλακάτους, 33 αποβατικά και 2 πλοία γενικής υποστήριξης. Οσον αφορά τη Ναυτική Αεροπορία η Ελλάδα διαθέτει 5 αεροσκάφη τύπου P-COrion κατά υποβρυχίων και η Τουρκία 10, από τα οποία τα 4 είναι περιπολικά (αστυνόμευσης) και τα 6 ελαφρά μεταφορικά. Επίσης το Ελληνικό Ναυτικό διαθέτει 18 ελικόπτερα και επανενεργοποιεί 5 αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας, ενώ η Τουρκία διαθέτει 37 ελικόπτερα και 7 αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας.

• Σχεδόν αμετάβλητος παραμένει ο αριθμός των μαχητικών αεροσκαφών της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας την τελευταία πενταετία. Η Ελλάδα διαθέτει 237 μαχητικά και η Τουρκία 300. Επίσης η Ελλάδα διαθέτει 23 μεταφορικά αεροσκάφη (C-160, Herculesκαι Spartan) και 31 ελικόπτερα ελαφρά και μέσου τύπου, ενώ η Τουρκία διαθέτει 86 μεταφορικά αεροσκάφη (C-27, Herculesκαι Spartan) και 40 ελικόπτερα. Επιπλέον η τουρκική Πολεμική Αεροπορία διαθέτει 7 αεροσκάφη ιπτάμενου ανεφοδιασμού.

Στην αεροπορική άμυνα η Ελλάδα παρουσιάζεται σε καλύτερη θέση με τους αμερικανικούς Patriot και τους ρωσικούς S-300 και PMU-1, ενώ η Τουρκία διαθέτει τους MIM-23 Hawk ΜΙΜ-Nike Hercules.

Η Τουρκία οραματίζεται να διαδραματίσει έναν ακόμη μεγαλύτερο ρόλο στη γύρω περιοχή ? ιδιαίτερα στις τουρκόφωνες πρώην σοσιαλιστικές δημοκρατίες όπως και στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Ομως όπως επισημαίνει ο Κύπριος αναλυτής Αρίστος Αριστοτέλους, που σημειωτέον χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης στο ΓΕΕΘΑ παρότι η Τουρκία αποτελεί μια αρκετά αξιόλογη στρατιωτικά χώρα στην περιοχή, οι στρατιωτικές της ικανότητες δεν της παρέχουν τη δυνατότητα είτε για προβολή αποτελεσματικής ισχύος είτε για να στηρίξει αξιόπιστα μια τέτοια εξωτερική πολιτική.