Η Ελληνική Κυβέρνηση, με την συμπλήρωση των 200 χρόνων από την Εθνική Παλιγγενεσία του 1821 αποφάσισε τον πανηγυρικό εορτασμό της συμπλήρωσης, σε ολόκληρη την Ελλάδα και απανταχού όπου υπάρχει οργανωμένος Ελληνισμός. Στo πλαίσιo αυτό του εορτασμού κάθε περιοχή της Ελλάδος έχει ιερή υποχρέωση να ερευνήσει διεξοδικά και να ανεύρει άγνωστες πτυχές του εθνικού αγώνα και να αναζητήσει τη συμμετοχή κάθε χωριού, κωμοπόλεως και πόλεως και να τιμήσει σε τοπικό επίπεδο τη μνήμη των ανθρώπων που συμμετείχαν στον ωραίο αυτόν υπέρ πίστεως και Πατρίδος αγώνα, ως απόγονοι ηρωϊκών προγόνων της τρισχιλιετούς ιστορίας μας.
Τα χρόνια της Τουρκικής σκλαβιάς ήταν πολλά και τα δεινά των Ελλήνων δυσβάστακτα. Μοναδικό καταφύγιο ήταν τα βουνά και ιδιαίτερα η οροσειρά των Αγράφων, η οποία είχε και το προνόμιο της Ελεύθερης ζώνης, σύμφωνα με την περίφημη συνθήκη του Ταμασίου του 1525. Τοιουτοτρόπως μαζεύτηκε πολύς λαός , ο οποίος δεν ανεχόταν τον ζυγό, έφτιαξε πεζούλες και λογγές, ξεστρεμμάτισε τις πλαγιές ,φύτεψε γεωργικά προϊόντα, ανέπτυξε την κτηνοτροφία και ζούσε φτωχά αλλά λεύτερα.
Όσες φορές κάποιοι τους αναπτέρωναν τις ελπίδες για λευτεριά, άφηναν το βιό τους και έτρεχαν ως πανστρατιά αγρότες και τσοπάνηδες ,νοικοκυραίοι και κληρικοί, αγωγιάτες και μπιστικοί να συμβάλλουν , με αποκορύφωμα βέβαια την επανάσταση του 1821, όπου τα Άγραφα ήταν στο επίκεντρο του αγώνα. Μετά την απελευθέρωση ,όσοι γλίτωσαν από τις μάχες ,τις κακουχίες και την αιχμαλωσία, αναζήτησαν καλύτερη τύχη εκτός της περιοχής προς την Ελεύθερη Ελλάδα.
Στην αναζήτηση νέας πατρίδας συνετέλεσαν και τα Β.Δ 9/1833, 28/1945, 16 /1846 «Περί αμοιβής των υπέρ πατρίδας αγωνισαμένων και θυσιασθέντων ». Δόθηκε δηλαδή η δυνατότητα στους Αγωνιστές να υποβάλλουν τα « χαρτιά » τους και να αποκατασταθούν. Λίγοι ήταν αυτοί που ανταποκρίθηκαν στο αίτημα, λιγότεροι κατατάχθηκαν σε μισθολογικούς καταλόγους και ελάχιστοι πήραν μετάλλια και αμοιβές. Επειδή όμως τα αιτήματα των αγωνιστών έμειναν « ανενεργά » το κράτος επανήλθε να διορθώσει τις αδικίες με το Β.Δ. που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ.112/65.
Η έρευνα αυτή εκ μέρους μου, δεν έγινε μόνο για λόγους ιστορικούς και επετειακούς. Έγινε γιατί όπως είπε και ο νεώτερος εθνικός μας ποιητής Κ. Παλαμάς
« Χρωστάμε σε όσους ήρθαν, πέρασαν, θα έλθουν, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι ,οι νεκροί.»
Από την υπάρχουσα βιβλιογραφία των Κώστα Ι. Ζήση « Αγραφιώτες και Καρπενησιώτες Αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821 , Ιστορικές Εκδόσεις Στεφ. Βασιλόπουλο, Αθήνα 1983» και του κειμένου του Νίκου Καλογήρου στο ΘΕΣ.Η Τόμος 22ος /1992 « Ο Ιωάννης Δ. Καρίτσας από την Καρίτσα των Δολόπων» αλλά κυρίως από τους υπάρχοντες φτωχούς φακέλους που φυλάσσονται στο « Αρχείον των Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης » από όπου ζητήθηκαν και με ευγενή καλοσύνη μου παραχωρήθηκαν, προέκυψαν οι παρακάτω δύο περιπτώσεις:
Χωρίο Καρίτσα του τέως Δήμου Δολόπων και αρχικώς του Δήμου Κτημενίων Αγράφων. Βρίσκεται Βόρεια του Καρπενησίου σε απόσταση 19 ω και 30΄ πεζή. Το 1832 είχε 210 κατοίκους, το 1879 305 κατοίκους το 1983 227 και σήμερα μόνο 140. Οι παρακάτω αναφερόμενοι αγωνιστές είναι αυτοί που επέζησαν και ζήτησαν από την «Επιτροπή επί των εκδουλεύσεων του ιερού αγώνα» μια οικονομική ενίσχυση από το Κράτος το 1845 και το 1865 χωρίς ,όμως, αποτέλεσμα.
ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΚΑΡΙΤΣΑΣ
ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΣΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
Ο φάκελος του ανωτέρου, του οποίου το επίθετο είναι ψευδώνυμο και δηλώνει την καταγωγή, γιατί δεν βρέθηκε στα ονόματα του χωριού στο διάβα του χρόνου, περιέχει 3 έγγραφα.
α. Αίτησή του με την οποία ζητά από την «Επιτροπή επί των εκδουλεύσεων του ιερού αγώνα» να ανταμείψει τον αγώνα του.
β. Ένα πιστοποιητικό, υπογεγραμμένο το 1845 από τους Θ.Γρίβα, Χρ. Χατζή Πέτρου, Ι.Ράγκο, Ι Φραγγίστα, Π.Νοταρά οι οποίοι επιβεβαιώνουν τη συμμετοχή του στα διάφορα πεδία των μαχών όπως: Λεπενοί, Καλιακούδα, Νιόκαστρο,Τρίκορφα Τριπολιτσάς, Δίστομο, Αράχωβα, Αθήνα, Θήβα, και αλλού.
γ. Ένα πιστοποιητικό του Δημάρχου της Λαμίας, από το οποίο προκύπτει ότι ο Γιάννης Δημ. Καρίτσας είναι δημότης της Λαμίας. Λεπτομέρειες του περιεχομένου των πρωτότυπων εγγράφων, μεταγράφηκαν και δημοσιεύτηκαν στο κείμενο του Νίκου Καλογήρου στο Θεσσαλικό Ημερολόγιο, ( ΘΕΣΗ ) Τόμος 22ος/1992, σελ 258-260.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΡΤΙΚΟΣ
ΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΣΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ
Ο φάκελος του ανωτέρω, του οποίου το επίθετό δε βρέθηκε στα αρχεία του χωριού μετά το 1821, γεγονός που ερμηνεύεται ότι μετακινήθηκε οριστικά σε άλλη περιοχή, όπως π.χ. στο Φουρνά από όπου έκανε την αίτησή του στην επιτροπή των εκδουλεύσεων του ιερού Αγώνα. Ο φάκελος στα Αρχεία των αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ελλάδος είναι αρκετά φτωχός και λιτός. Περιέχει 3 έγγραφα.
α. Αίτηση του συνταγμένη στο Φουρνά-Ευρυτανίας στις 28.5.1865 με την οποία ζητά από την «Επιτροπή επί των εκδουλλευμένων του ιερού Αγώνα » να ανταμείψει τον αγώνα του.
β. Ένα πιστοποιητικό συνταγμένο στις 21.5.1865 και υπογεγραμμένο από τον Συνταγματάρχη Γ.Κ.Βελή ο οποίος επιβεβαιώνει τη συμμετοχή του στα διάφορα πεδία των μαχών.
γ. Την απόφαση τα Επιτροπής
Μεταγραφή των πρωτότυπων εγγράφων
1ο ΑΙΤΗΣΗ
15012 τη Ιουνίου
Ελ(ήφθη) 15 Σεπτεμβρίου 1865 αριθ(μος) 134
Αριθ(μός) 7428 Εν Φουρνά, τη 28Μαϊου 1865
Προς την επί των εκδουλλευμένων του Ιερού Αγώνος Σ(εβαστήν) Επιτροπή Ι.Π //δια του κ(υρίου) Επάρχου Ευρυτανίας//Α΄Τμήμα, θυρ(ίδα) 1η Εκ του συνημμένου πιστοποιητικού ,εκδοθέντος Από τον Συνταγματάρχην Κύριον Γ. Βελλήν.
Πληροφορείται η Σ(εβαστή) Επιτροπή περί των Κατά του Ιερού αγώνα εκδουλλευμένων μου και Ότι κατ΄ αυτού ηχμαλωτίσθην.
Παρακαλώ επομένως την Σ(εβαστήν)επιτροπήν να μ΄ αποδώση παν ο,τι δίκαιον και νόμιμον δια τας εκδουλεύσεις μου ταύτας.
Ευπειθέστατος
Κάτοικος Καρύτσας
Του Δήμου Κτημενίων
Μήτρος Αρτίκος
2Ο 15013
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΝ
Γνωστοποιώ, ο υποφαινόμενος συνταγματάρχης
Επί τη οριζόμενη από τον νόμον ποινικόν και επί
τη υποχρεώσει της ανηκούσης πολι(τικής) αποζημιώσεως, ότι ο κύριος Δημήτριος Αρτίκος εκ του χωρίου Καρίτσης του Δήμου Κτημενίων της ευρυτανίας ,από το 1824 έως του 1826 υπηρέτησεν στρατιωτικώς την πατρίδα πιστών διετέλεσε υπό τας διαταγάς του υποφαινομένου και του υποστρατήγου Ιωάννου Ράγκου.
Παρευρέθη εις διαφόρους κατά των εχθρών Μάχας και ιδίως εις τας κατά του ¨Κρομμύδι΄΄ και εις την πολιορκείαν του Μεσολογγίου,όπου και ηχμαλωτίσθη.
{ διαγραφή λέξεων στο περιθώριο; ΓΗ
ε΄λέξεις ΓΗ } Κατ΄ αίτησιν του όθεν συντάχθη το και του χορηγείται ίνα του χρησιμεύει επανάγκη.
Κεράσοβον 21 Μαϊου 1865
Ο γνωστοποιών
Γ.Κ.Βελής
Επικηρούται το γνήσιον της ανωτέρω υπογραφής του Συνταγματάρχου κ. Γ. Βελή
Εν Φουρνά τη 1 Ιουνίου 1865
Ο Δήμαρχος Κτημενίων
Κωστα(ντίνος) Γιαννά(κης)
3Ο
ΑΠΟΦΑΣΗ
Αριθ(ός) 7428 Τμήμα Α΄
Δ.7428 θ(υρίδα) 1η
Δημήτριος Αρτίκος
Αιτεί αμοιβής των αγώνων 2 28 Μαϊου 1865
Διευθύνεται προς το Α΄τμήμα
Σ(υνεδρίασις) 120 Ο Γραμματεύς
Α(ριθμός) 15 στρατιώτης
Αρ(θμός) Μητρώου 4027
Εκτός των παραπάνω περιπτώσεων που βρέθηκαν με αιτήσεις για κάποιο βοήθημα από το Κράτος, έχουμε και άλλους αγωνιστές από το χωριό μου και το όμορο τον Μπελοκομήτη οι οποίοι τιμήθηκαν με χάλκινα και σιδηρά μετάλλια για τους αγώνες τους για τους οποίους επιβεβαιώθηκαν από τους προϊσταμένους στα διάφορα πεδία των μαχών. Η λήψη των μεταλλίων απαιτούσε αίτηση του ενδιαφερομένου και πιστοποιητικό του Προϊσταμένου στρατιωτικού περί συμμετοχής του σε διάφορες μάχες. Αυτά τα στοιχεία δε βρέθηκαν για πολλούς λόγους.
Από την έρευνά μου στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.) βρέθηκαν μερικοί κατάλογοι με ονόματα Αριστειούχων Αγραφιωτών κάθε χωριού του Δήμου Κτημενίων τους οποίους παραθέτω, για το χωριό μου, μετά την μεταγραφή των κειμένων.
Σημειώνω ότι το Αριστείο του Αγώνα ήταν τιμητικό μετάλλιο το οποίο απένειμε το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος σε όλους όσοι είχαν πάρει μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ιδρύθηκε δια Β.Δ. την 20ην Μαϊου του 1834. Διαιρέθηκε σε τρείς τάξεις:
1.Αργυρό ,απονεμήθηκε σε αξιωματικούς
2. Χάλκινο, σε υπαξιωματικούς
3. Σιδερένιο, σε στρατιώτες και ατάκτους καθώς και σε όποιον άλλον πήρε μέρος στον αγώνα υπέρ της ελευθερίας.
Φοριόταν στο αριστερό μέρος του στήθους και στηριζόταν σε κυανή ταινία. Αυτοί που τιμήθηκαν είχαν ως αμοιβή το δικαίωμα α) να έχουν τα πρωτεία στις εκλογές β) να οπλοφορούν χωρίς άδεια. γ) να παίρνουν τιμητική θέση μαζί με τις αρχές σε όλες τις εορτές, δ) να είναι ελεύθεροι κάθε σωματικής εργασίας στις γενικές υπηρεσίες του κράτους
Το 1834 αποφασίστηκε η απονομή σε όλους όσους έλαβαν μέρος στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας της Ελλάδος. Οι φονευθέντες κατά τον αγώνα και οι τυχόν μη ζώντες την περίοδο αυτή αποκλείονταν από την απονομή, ως μη δυνάμενοι να υποβάλλουν τα δικαιολογητικά.
Τα μετάλλια είχαν την παρακάτω μορφή με την αντίστοιχη καταγραφή σε κάθε πλευρά
Μεταγραφή εγγράφων αποστολής μεταλλίων για επίδοση
Αρ(ιθμός) 18032 σελ.135
Γραμματείαν Στρατιωτικών Αθήναι τη 23 Φεβρουαρίου 1841
Αποστολή Αριστείων τη 20 Φεβρουαρίου
Προς τον πληρεξούσιον Ευρυτανίας Διευθύνομεν προς υμάς εσωκλείστως ονομαστι-
Κύριον Δ.Λ.Ζώτον κον κατάλογον 314 Αριστειούχων συνοδευμένα
Επισύναψις του καταλόγου με τα ανήκοντα Αριστεία, ταινίας καδιπλώματα
314 Σιδηρών Αριστείων δια να τα διανείμετε εις τα σχετικά ονόματα
314 Ταινιών Αθήναι τη 23 Φεβρουαρίου 1844
314 Διπλωμάτων Ανδρέας Λόντος
Μ.Γεωργίου
Αρ(ιθμός0 18032 Διοικησις Ευρυτανίας σελ.136
Ονομαστικός Κατάλογος Αριστειούχων προς χρήσιν διανομής των Αριστείων
α/α Σιδηρούν Όνομα Επώνυμο χωρίο Δήμος Επαρχία
189 ναι Γ.Νάσιου Καρυτσιώτης Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
190 ναι Γάκης Βλαχάκης Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
226 ναι Θωμάς Τσιτσιμπίκος Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
227 ναι Μίχος Κολοβός Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
228 ναι Βασίλης Κολοβός Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
229 ναι Βαγγέλης Κολοβός Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
292 ναι Μήτρος Γ. Καριτσιώτης
Νταϊρης Fo Καρίτσα Κτημενίων Αγράφων
Fo O Mήτρος Γ. Καριτσιώτης είναι γνωστός μαχητικός αγωνιστής του 1821 αναφερόμενος με έμφαση στην λαϊκή παράδοση του χωριού, ως πρωτοπαλίκαρο της παλαιότερης οικογένειας της Καρύτσας, με συμμετοχή στην πολιορκία του Μεσολογγίου διηγούμενος τις συνθήκες διαβίωσης και όλα τα δεινά της πολιορκίας. Αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στον οικισμό Πετρωτό(Χόλιανο) Το επίθετο είναι ένδεικτικό της καταγωγής του .Από τα υπάρχοντα μητρώα αρρένων της κοινότητας εξάγεται ότι το πραγματικό του επίθετο είναι Νταϊρης, γιατί ο ευρεθείς ένας υιός του και όχι ο πρώτος, ως συνηθιζόταν με θρησκευτική ευλάβεια έφερε το όνομά του παππού, στο Μητρώο αρρένων φέρεται ο Ιωάννης Νταϊρης του Δημητρίου 1856 ενώ νωρίτερα υπάρχουν και άλλα παιδιά αγόρια και κορίτσια για τα οποία δεν αναφέρει η οικογενειακή μερίδα που δεν διατηρείτο επίσημα από την Κοινότητα ενώ μόνο το Μητρώο Αρρένων από το 1850.( Πληροφορίες από την σημερινή Γραμματέα Μαρία Παϊση )
Αρ(ιθμός) 4291 στρατ(ιωτικών)Υπουργείον Διαβιβαστικό 016
Αποστολή Αριστείοων Αθήναι τη 15 Απριλίου 1844
Προς: Τον Ταγματάρχην κύριον Γ.Κ.Βελήν Σας διευθύνομεν εσωκλείστως δύο ονομα-
Επισύναψις των Καταλόγων στικούς καταλόγους 228 Αριστειούχων με
75 Χάλκινων Αριστείων τ΄ανήκοντα αριστεία ,ταινίας,και διπλώ-
153 Σιδηρών ματα δια να διανείμετε εις τα σχετικά ά-
228 Αριστεία τομα.
228 Ταινίας Αθήναι τη 6 Απριλίου 1844
228 Διπλώματα Π. Γ. Ρόδιος
Ονομαστικός Κατάλογος Αριστειούχων προς χρήσιν της διανομής των Αριστείων
α/α Χαλκινο Όνομα Επώνυμο Χωριό Δήμος Επαρχία
70 Ναι Δημήτριος Β.Μίσσας Καρίτσα Κτημενίων Ευρυτανίας
71 Ναι Θωμάς Τσιτσιμπίκος Καρίτσα Κτημενίων Ευρτανίας
72 Ναι Κώτσιος Χ(ατζή)σισμα-
νόπουλος [Αιτήσεις Ως κάτοικοι Αθηνών ]
73 Ναι Πάνος Νέγρης [ως άνω ]
Ονομαστικός Κατάλογος Αριστειούχων προς διανομή Χάλκινων και σιδηρών Αριστείων σε κατοίκους Μπελοκομήτη
α/α Χάκινο Όνομα Επώνυμο Χωριό Δήμος Επαρχία
74 Ναι Αντώνιος Διαμαντό-πουλος Μπελοκο-μήτης Κτημενίων Ευρυτανίας
75 Ναι Αθανάσιος Καλογερό-πουλος Ναι Ναι Ναι
Ονομαστικό Κατάλογος Σιδηρών Αριστείων
Μπελοκομητών
α/α Σιδηρούν Όνομα Επώνυμο Χωριό Δήμος Επαρχία
72 Ναι Αναγνώστης Διαμαντό-πουλος Μπελοκο-μήτης Κτημενίων Ευρυτανίας
73 Ναι Γεώργιος Γουναρό-πουλος Ναι Ναι Ναι
74 Ναι Γεώργιος Φασούλας Ναι Ναι Ναι
75 Ναι Βασίλειος Διαμαντό-πουλος Ναι Ναί Ναι
Χαράλαμπος Σ. Τσιτσιμπίκος
Αντιστράτηγος ε.α.-Επίτιμος Υ΄/ΓΕΣ
Πολιτικός Μηχανικός του ΑΠΘ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Αρχείο Αγωνιστών του 1821 της Ε.Β.Ε /Αιτήσεις
GRGSA-CSA_PA0007.00.01.F000276
ΚΩΣΤΑΣ Ι. ΖΗΣΗΣ « Αγραφιώτες και Καρπενησιώτες
Αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821 »
Ιστορικές Εκδόσεις ΣΤΕΦ. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΘΗΝΑ 1983
Βικιπαίδεια/Αγωνιστές 1821
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου