1822-1823
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΜΑ'
Θάνατος του Δράμαλη και τελευταία παθήματα των εν τη Κορινθία απομειναρίων του υπ' αυτόν στρατού — Πολιτική κατάστασιν της Ελλάδος και της Τουρκίας. — Στάσις των γενιτσάρων και πτώσις του Χαλέτ-εφέντη και των ομοφρόνων του. — Τα περί τουρκοπερσικού πολέμου. — Τα μεταξύ Ρωσσίας και Τουρκίας και η περί αυτών γνώμη των άλλων αυλών — Διάθεσις των εις Βερώνην συνελθόντων προς την Ελλάδα και την Τουρκίαν και αποστολή προς αυτούς και τον Πάπαν ελληνικής πρεσβείας — Μεταβολή επί το ευμενέστερον της Αγγλικής πολιτικής υπουργήσαντος του Γεωργίου Κάνιγγος, και πολιτική των άλλων αυλών — Επιθεώρησις της πρώτης κυβερνητικής περιόδου.
ΛΥΘΕΙΣΗΣ δε της πολιορκίας του Μεσολογγίου, τα ελληνικά πλοία παρεφύλατταν τον κορινθιακόν κόλπον, ώστε τα εν τη Κορινθία εχθρικά στρατεύματα πάλιν ελίμωτταν· ο δε επικρατών λοιμός εθέριζε δέκα και είκοσι καθ' ημέραν. Θύμα του λοιμού και της βαρυθυμίας του ίσως έπεσε περί τα τέλη νοεμβρίου (α) ο ατυχής Δράμαλης ακμαζούσης της ηλικίας του. Μετά δε την πτώσιν του Ναυπλίου η εν Κορινθία περαιτέρω διαμονή του εχθρικού στρατού ήτον ανωφελής, και εις αποφυγήν της παντελούς κατ' ολίγον φθοράς του διά τον ενσκήψαντα προ πολλού λοιμόν και την επισυμβάσαν εσχάτως πείναν απεφασίσθη να μεταβή εις Πάτρας προς αλλαγήν αέρος και εύρεσιν τροφών· και οι μεν επιζήσαντες πασάδες, αφήσαντες την αναγκαίαν φρουράν εν τη ακροκορίνθω, μετέβησαν μετά 1000 διά θαλάσσης εις Πάτρας,
Ιανουάριος οι δε λοιποί, ως 3500, κατέλαβαν αφόβως και ανυπόπτως την 4 Ιανουαρίου την προς τας Πάτρας οδόν, όπου δεν ήσαν Έλληνες εις εμπόδιον της πορείας των ως άλλοτε· αλλ' έπαθαν εκ περιστάσεως όσα δεν έπαθαν εκ προνοίας των εχθρών.
Αντεφέροντο πρό τινος καιρού ο Χαραλάμπης και οι συνεπαρχιώται του οπλαρχηγοί Πετμεζάδες περί επαρχιακών συμφερόντων και κατήντησαν εις φανεράν ρήξιν. Εκείναις ταις ημέραις ο Χαραλάμπης εστράτευσε μετά 500 επί τους Πετμεζάδας εστρατοπεδευμένους κατά το τμήμα των Χασών. Μαθών τούτο ο Ασημάκης Ζαήμης παρέλαβεν όσους εδυνήθη εκ του προχείρου και έτρεξεν όπως προλάβη, μεσολαβών ενόπλως, την αλληλομαχίαν. Διά τον αυτόν αξιέπαινον σκοπόν εκινήθησαν και ο Θεοχαρόπουλος και ο Σολιώτης. Καθ' ήν δε ημέραν συνήλθαν τα υπ' αυτούς στρατεύματα εις το υπερκείμενον των Καλυβίων της Ακράτας οροπέδιον, συνέπεσε να προχωρώσι προς τα κάτω οι ρηθέντες Τούρκοι, οίτινες, φθάσαντες εις τον ποταμόν, οι μεν επέρασαν οι δε απέμειναν, μήτ' αυτοί υποπτεύοντες ότι εφίσταντο Έλληνες, μήτ' εκείνοι ότι υφίσταντο Τούρκοι. Πέραν του ποταμού προς την Βοστίτσαν εν τη κάτω οδώ οι Έλληνες είχαν κτίσει κατά την εις Πελοπόννησον εισβολήν του Δράμαλη τοίχον, ον οι προχωρήσαντες έως εκεί Τούρκοι δεν έκριναν αναγκαίον να καταλάβωσιν αγνοούντες ότι παρεπορεύβοντο εχθροί. Αλλ' οι Έλληνες, ιδόντες απροσδοκήτως αυτούς, απεκοίμισαν τα πάθη των, ηνώθησαν, έτρεξαν ευθύς και κατέλαβαν τον τοίχον· κατέλαβαν συγχρόνως και την επί της πλευράς του παρακειμένου όρους στενήν δίοδον και την έφραξαν. Οι Τούρκοι ώρμησαν την 6 Ιανουαρίου ίνα την ανοίξωσιν, αλλ' απεκρούσθησαν καί τινες αυτών εφονεύθησαν· ώρμησαν και εκ δευτέρου, αλλ' έπαθαν και κατά την δευτέραν ορμήν ό,τι και κατά την πρώτην. Όχι δε ολιγώτερον των οπλαρχηγών εφάνησαν προκινδυνεύοντες οι πολιτικοί, ο γηραιός Ζαήμης και ο Χαραλάμπης. Οι Τούρκοι δις αποτυχόντες ωπισθοδρόμησαν και εκλείσθησαν εν τη περιοχή του ξενοδοχείου της Ακράτας μήτε πολεμούντες μήτε πολεμούμενοι. Μετά δύο δε ημέρας έφθασεν εκεί άλλη ελληνική δύναμις υπό τον Ανδρέαν Ζαήμην, τον Λόντον και τον Οδυσσέα μεταβάντας εκ Μεσολογγίου μετά την λύσιν της πολιορκίας της πόλεως εκείνης εις Πελοπόννησον και μαθόντας τα κατά την Ακράταν εν ώ ώδευαν προς το Άστρος· κατέλαβε δε η δύναμις αύτη τα νώτα. Οι δε τρισάθλιοι Τούρκοι μήτε να πολεμήσωσι πλέον ετόλμων, μήτε υπόσπονδοι να παραδοθώσιν ασφαλές ενόμιζαν· επέμεναν δε λιμοκτονούντες και σφάζοντες τους ίππους εις τροφήν αλλά και αι σάρκες των ίππων κατήντησαν μετ' ολίγον και αύται άχρηστοι δι' έλλειψιν ξύλων εις έψησιν· τόσω δε επείνων, ώστε οι εφιστάμενοι Έλληνες έβλεπαν τους μεν πίπτοντας κατά γης εν ώ επεριπάτουν, τους δε ανοίγοντας τα κρανία των και ροφώντας τον μυελόν. Τοιαύτη ελεεινή κατάστασις τους ηνάγκασε να έλθωσιν εις λόγους συμβιβασμού επί παραδόσει όπλων και παντός άλλου πράγματος, και επί ασφαλεία μόνης της ζωής (β). Αφ' ού δ' έγεινε γνωστή τοις εν Πάτραις η αθλία κατάστασίς των, απέπλευσεν ο υπό τον Ισούφην στολίσκος εις παραλαβήν των, αλλά δεν εδυνήθη να προσεγγίση την δυσπροσόρμιστον εκείνην παραλίαν διά την επικρατούσαν κακοκαιρίαν και επανέπλευσεν εις Πάτρας άπρακτος· απέπλευσε και δεύτερον ευδίας γενομένης, συγκείμενος εκ 15 πλοίων μικρών μεγάλων εν οίς και 3 ευρωπαϊκά εμπορικά· υπό την σφοδράν δε κανονοβολήν του και υπό το αδιάκοπον πυρ των Ελλήνων παρέλαβε τους επιζήσαντας καθ' ην ώραν εσυνθηκολόγουν και τους μετέφερεν εις Πάτρας.
Τοιούτον το τέλος της υπό τον Δράμαλην πολυκρότου εκστρατείας, ικανής προ ολίγου υποληφθείσης εις αναδούλωσιν της Πελοποννήσου.
Αλλ' όσον ένδοξα και ευτυχή ήσαν τα κατορθώματα των Ελλήνων και κατά γην και κατά θάλασσαν, τόσον αθλία ήτον η πολιτική κατάστασίς των. Πολλαχού της Πελοποννήσου αντεφέροντο και αλληλομάχουν πολιτικοί και πολεμικοί περί εξουσίας. Κατά την Ανατολικήν Ελλάδα ο Οδυσσεύς κατέτρεχε μέχρι θανάτου τινά των μελών του Αρείου-πάγου και εθάρρυνε, ως είδαμεν, τους αντιπάλους της Αρχής εκείνης να την καταργήσωσι και αντικαταστήσωσιν άλλην παρά τας διατάξεις της εν Επιδαύρω συνελεύσεως και παρά γνώμην της κυβερνήσεως· ώστε το φθινόπωρον υπήρξαν εν τη Ανατολική Ελλάδι δύο Αρχαί, ή μάλλον ειπείν ουδεμία, κατατρέχουσαι αλλήλας και προσπαθούσαι να στηριχθώσιν η μία επί των ερειπίων της άλλης. Ο δε αδυσώπητος εχθρός του Αρείου- πάγου Οδυσσεύς όχι μόνον ήτο φανερά εναντίος της προστατευούσης την Αρχήν εκείνην κυβερνήσεως, αλλ' ηγωνίζετο και εις τελείαν ανατροπήν της. Η γερουσία της Δυτικής Ελλάδος διελύθη και αύτη μετά την εισβολήν του Βρυώνη, και αι επικρατούσαι διαιρέσεις και ζηλοτυπίαι μεταξύ των κατ' εκείνο το μέρος ισχυόντων ήσαν τόσον δειναί, ώστε είχαν σώσει, ως είδαμεν, αυταί μόναι τον εχθρικόν στρατόν από του παντελούς ολέθρου. Τα δε μεταξύ της πελοποννησιακής γερουσίας και της κυβερνήσεως ήσαν αθλιώτερα. Η μεν κυβέρνησις εφοβείτο τους αντιπάλους της επί της ξηράς και κατέφυγεν εις τα πλοία· η δε γερουσία ίσχυε και ενήργει δραστηρίως εν ταις επαρχίαις της Πελοποννήσου. Η κυβέρνησις, συναισθανομένη την εξηυτελισμένην ύπαρξίν της, επροσπάθησε να την καλυτερεύσει διά τινος συμβιβασμού μετά των αντιπάλων της, ων αρχηγός ήτον ο Κολοκοτρώνης· αλλ' οι δυνατοί αντίπαλοι εζήτουν ως αντίτιμον του συμβιβασμού την αυτοχειρίαν της, διότι απήτουν την έξωσιν μελών τινων του νομοτελεστικού καί τινων υπουργών. Έγειναν δε και απόπειραι συμβιβασμού της κυβερνήσεως και της πελοποννησιακής γερουσίας και επροβλήθη εξ αιτίας της παντοτεινής και δεινής συγκρούσεως των δύο τούτων Αρχών να καταργηθή η γερουσία, και συμπαραληφθώσι τα μέλη αυτής εν τη βουλή· και η μεν κυβέρνησις, ως αδύνατος, συνήνεσεν, αλλ' η γερουσία, ως δυνατή, απεποιήθη υποστηρίζουσα την αποποίησίν της δι' όλων των λόγων της νομιμότητος, ους παρείχαν όσα περί αυτής ενομοθέτησεν η εν Επιδαύρω συνέλευσις. Ο δε Κολοκοτρώνης, αντιπολιτευόμενος την κυβέρνησιν εξ αρχής της συστάσεώς της, έλαβεν εσχάτως αιτίαν σφοδράς αποστροφής ένεκα της αρχιστρατηγίας, ην τω απένειμε μεν η γερουσία, αλλά δεν επεκύρωσεν η κυβέρνησις, ίνα μη προξενήση νέας ταραχάς δυσαρεστούσα τον Πετρόμπεην λαβόντα άλλοτε την αξίαν ταύτην και προκαλέσαντα ήδη διαμαρτυρήσεις της Μάνης κατά του διορισμού του Κολοκοτρώνη. Εν τοσούτω, ο Κολοκοτρώνης και εκαλείτο και υπεγράφετο αρχιστράτηγος· μνησικακών δε προς την κυβέρνησιν την εθεώρησεν επί της πτώσεως του Ναυπλίου ως μη υπάρχουσαν, ενεργήσας αφ' εαυτού τα πάντα και διορίσας φρούραρχον τον Πλαπούταν συναινέσει μόνης της γερουσίας.
Η δε βουλή αντεφέρετο και αύτη δεινώς προς τον πρόεδρόν της Υψηλάντην. Εκείνη τον εκάλει εις τα πλοία, και ούτος την εκάλει εις την ξηράν· ηπείθει ο Υψηλάντης εις τας διαταγάς της βουλής, αλλ' ωφέλει μεγάλως εν τη απειθεία του την πατρίδα προκινδυνεύων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου