Τα λοίσθια της οικουμενικότητας άρθρο του Χρήστου Γιανναρά /// Ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας

του Χρήστου Γιανναρά

Τ​​ο ποιος θα είναι ο επόμενος Αρχιεπίσκοπος των Ελλήνων στη Νέα Υόρκη μπορεί να έχει σημασία μεγαλύτερη από το ποιος θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός στην Αθήνα. Ποιο μέτρο είναι ικανό να αξιολογήσει συγκριτικά τη «σημασία» δύο τόσο διαφορετικών ρόλων; Φυσικά, η πιθανολόγηση των ιστορικών συνεπειών. Στη γεωγραφική - κρατική Ελλάδα το μέλλον του Ελληνισμού είναι μοιραία προδιαγεγραμμένο – στο πεδίο της γλώσσας, της ιστορικής συνείδησης, των κοινοτικών θεσμών αυτοδιοίκησης, του δημογραφικού προβλήματος, το παιχνίδι έχει χαθεί. Στην ελληνική διασπορά, ειδικά στις ΗΠΑ, η συνειδητοποίηση της «ελληνικής διαφοράς» είναι, ίσως, ευκολότερο να αφυπνισθεί.

Γιατί ευκολότερο; Διότι η επιβίωση είναι εξασφαλισμένη, επομένως υπάρχει περιθώριο να διερωτηθούν οι άνθρωποι για το «νόημα» της επιβίωσης. Η συνέχεια του Ελληνισμού ενδιαφέρει εκείνες τις (διεθνείς) ελίτ τις ικανές να ψηλαφήσουν την ελληνική διαφορά στη νοηματοδότηση του βίου και της ύπαρξης. Διαφορά πρωτίστως λέξεων: του ελληνικού λόγου από τη δυτική ratio, της κοινωνίας από την societas, της δημοκρατίας από την res publica, της εκκλησίας από τη θρησκεία κ.ά.π. H εθνοφυλετική πανσπερμία των ΗΠΑ, εκ των πραγμάτων, χρειάζεται (έχει τη χρεία, την ανάγκη) να γνωρίσει τη διαφορά που κομίζει η ελληνική οπτική – πραγματική όχι ιδεολογική διαφορά.

Είναι αυτή μια «υπόθεση εργασίας» με ερείσματα στην κοινωνική παρατήρηση: Μοιάζει κανόνας ότι κάθε ίχνος ή σημάδι ή απομεινάδι μαρτυρίας, άμεσης ή έμμεσης, της ελληνικής διαφοράς, διεγείρει ενδιαφέρον στην κοινωνία των ΗΠΑ. Aφησαν εποχή οι δύο Εκθέσεις. «Τhe Glory of Byzantium», στο Metropolitan Museum της Νέας Υόρκης, πριν από λίγα χρόνια – μετάγγιζαν την αίσθηση, όχι απλώς κορυφαίων (επιλεγμένων) επιτευγμάτων μιας υψηλής αισθητικής, αλλά δειγμάτων - τεκμηρίων ενός ιλιγγιώδους πολιτισμού (κοινού τρόπου του βίου). Και δεύτερο δεδομένο της κοινωνικής παρατήρησης: η εντυπωσιακή επισκεψιμότητα σήμερα των 17 μοναστηριών του αγιορείτη Εφραίμ στις ΗΠΑ!

Το δεύτερο παράδειγμα ενδιαφέρει και ως κατάδειξη της δυναμικής που διασώζει η γνησιότητα, έναντι των απομιμήσεων της πολιτισμικής διαφοράς: Σε αντίθεση με την πλειονότητα των ελληνορθόδοξων ναών, όπου, κατά κανόνα, κυριαρχεί το θρησκευτικό κιτς αχαλίνωτο και ο επαρχιωτισμός της μίμησης του φανταχτερού και «μοδέρνου» (πιθηκισμός κάθε στιλπνής προτεστάντικης «αμερικανιάς»), στα νεόφυτα μοναστήρια κύριο γνώρισμα είναι η αναζήτηση της γνησιότητας: Αρχιτεκτονική, Εικόνες, στασίδια, προσκυνητάρια ξυλόγλυπτα και καντήλια αυθεντικά – στα πάντα συνειδητή και θελημένη η άρνηση του εφφετζίδικου διακοσμητικού.

Τα πλήθη των Αμερικανών επισκεπτών που συρρέουν καθημερινά σε αυτά τα μοναστήρια, με πούλμαν ατέλειωτα, δεν μοιάζει να αφύπνισαν ακόμα τις ελληνικές κοινότητες στην ανάγκη του σημερινού ανθρώπου για γνησιότητα και αυθεντικότητα. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος (Κουκούζης) ήταν ένας χαρισματικός ηγέτης, που πέτυχε θαυμαστή αναβάθμιση της εκτίμησης και του σεβασμού των Αμερικανών για τους ελληνικής καταγωγής συμπολίτες τους. Ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος (Τρακατέλλης), σπάνιας ευφυΐας και καλλιέργειας, έχει τίτλους ακαδημαϊκούς που στην αμερικανική κοινωνία προκαλούν δέος. Τα ηγετικά προσόντα και των δύο, αλλά και η ετοιμότητά τους για προσφορά, είναι ποιότητες που σπανίζουν στην ελλαδική και της διασποράς ηγέτιδα τάξη.

Κι όμως, η κατάδειξη της «ελληνικής διαφοράς», στο πλαίσιο της ιστορικο-υλιστικής μονοτροπίας σήμερα, δεν ήταν το μέλημά τους – παρά το γεγονός της έκπληξης που αποτέλεσε, σε διεθνή κλίμακα, η ανάλογη μαρτυρία της διασποράς των Ρώσων αποδιοπομπαίων του σταλινισμού. Το να μετέχει ο Ελληνισμός στο επικαιρικό ιστορικό γίγνεσθαι κομίζοντας ετερότητα, παρέμεινε ανέφικτο. Θα μπορούσε να έχει επιχειρηθεί, τουλάχιστον, η αποκόλληση από τον επαρχιωτικό - ξιπασμένο μιμητισμό του «μοδέρνου»: Να αποκατασταθεί η γνησιότητα και αυθεντικότητα του λειτουργικού χώρου στους πεντακόσιους, ανά τις ΗΠΑ, ελληνορθόδοξους ναούς – θα ήταν «επανάσταση». Και να έχει αξιοποιηθεί το πελώριο και ζηλευτό campus του Ελληνικού Κολεγίου στη Βοστώνη, για να στηθεί (στο κέντρο του ιστορικού γίγνεσθαι σήμερα) ένα πανεπιστήμιο, πολύ υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων, για τη σπουδή και την έρευνα της ελληνικής (διαχρονικά) Γλώσσας και Γραμματείας, Ιστορίας, Αρχαιολογίας, Τέχνης, Φιλοσοφίας, Μουσικής.

Τα ονόματα που προβάλλουν οι δημοσιογράφοι σαν πιθανότερους διαδόχους του Δημητρίου, δικαιολογούν ανησυχία, αν όχι φόβο. Η θολούρα της γενικευμένης παρακμής επιτρέπει θορυβώδεις υποψηφιότητες δραματικής ανεπάρκειας και προκλητικής μετριότητας. Δυστυχώς και το ηγετικό του «Γένους», επί αιώνες, Φανάρι, εμφανίζει, εδώ και χρόνια, μια παραλυτική αδυναμία αξιολόγησης της ανθρώπινης ποιότητας – δίνεται η εντύπωση ότι, μέσα στην Εκκλησία, η ανθρώπινη ποιότητα βρίσκεται εν διωγμώ.

Στις ψευδαισθήσεις κοσμογονίας που δημιουργούν οι φτηνές σκοπιμότητες της «ευρωπαϊκής ενοποίησης» (σε μιαν Ευρώπη ταπεινωτικά υποδουλωμένη στον ιστορικο-υλιστικό μηδενισμό και στην απανθρωπία της φενάκης των «δικαιωμάτων»), η μαρτυρία της «ελληνικής διαφοράς» είναι ανύπαρκτη ή γελοιωδώς ασόβαρη – οι επίσκοποι, οι εκλεκτοί του Φαναρίου, μετά βίας επαρκούν, κατά κανόνα, για τα «παπαδικά» τους και μόνο καθήκοντα.

Μιλώντας για τα πράγματα με το όνομά τους, εύκολα εξουδετερώνεσαι σαν «περιθωριακός», σαν «ουτοπιστής». Όμως η «ελληνική διαφορά» είναι, πάντοτε, η επιμονή στο πραγματικό. Και το πραγματικό, όχι στο πεδίο της συμπεριφοράς, της εξουσίας, της αποτελεσματικότητας. Μόνο στο πεδίο της ύπαρξης, δηλαδή του «νοήματος».

Χρήστος Γιανναράς

=============================================================================================================================

Εφραίμ: Προέλευση από τα Εβραϊκά - Εφραίμιος, Εφραιμία 
  Πιθανή Ετυμολογία / Τι σημαίνει: Εβραϊκό όνομα που πιθανόν προέρχεται από την εβραϊκή λέξη efráyim και σημαίνει "διπλά καρποφόρος, εύφορος".

=========================================================================================================

Γέροντας Εφραίμ Αριζόνας: Ο καλόγερος που έχτισε 20 μοναστήρια στις ΗΠΑ

giwrgos

 Τελευταία ενημέρωση: 16-04-2018 

Ένας από τους τελευταίους φωτισμένους γέροντες της Ορθόδοξης Εκκλησίας  μας είναι ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας.Σήμερα ο γέροντας Εφραίμ μονάζει στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην έρημο της Αριζόνας, λίγη ώρα μακριά από την πρωτεύουσα της Αριζόνας το Phoenix και κοντά στην πόλη Florence.

Η φωτογραφία είναι πρόσφατη-από το apantaortodoxias.blogspot.gr –  κατά την επίσκεψη Ελλήνων στην Αμερική

Σύντομο βιογραφικό γέροντος Εφραίμ Αριζόνας

Ο Γέροντας Εφραίμ γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1928 στον Βόλο ως Ιωάννης Μωραΐτης. 

Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη φτώχεια, βοηθώντας τον πατέρα του στην εργασία του, αλλά πάντα ακολουθούσε το ευσεβές παράδειγμα της μητέρας του, η οποία έγινε αργότερα μοναχή με το όνομα Θεοφανώ. 

Σε ηλικία 14 χρονών άρχισε να λαχταρά τον μοναχισμό, αλλά δεν πήρε ευλογία από τον πνευματικό να πάει στο Άγιο Όρος έως ότου έγινε 19 χρονών.

Με την άφιξη του στο Άγιο Όρος, στις 26 Σεπτεμβρίου 1947, πήγε κατευθείαν στον γέροντα Ιωσήφ (Ησυχαστή), στην σπηλιά του Τιμίου Προδρόμου, ο οποίος τον αποδέχτηκε στην αδελφότητα του, και έκανε την κουρά του 9 μήνες αργότερα το 1948 με το όνομα Εφραίμ.

Από υπακοή στο γέροντά του, ο μοναχός Εφραίμ χειροτονήθηκε διάκονος και στη συνέχεια ιερέας.
Η ζωή στην αδελφότητα του γέροντος Ιωσήφ ήταν πολύ αυστηρή και ασκητική.

Μετά την κοίμηση του γέροντος Ιωσήφ το 1959, συγκεντρώθηκαν αρκετοί μοναχοί γύρω από τον γέροντα Εφραίμ που τον είχαν ως πνευματικό πατέρα.

Το 1973 η αδελφότητά του μετακόμισε στην Ιερά Μονή Φιλοθέου όπου έγινε και ηγούμενός της. Λόγω της φήμης του γέροντος Εφραίμ, η μοναστική αδελφότητα μεγάλωσε γρήγορα.

Του ζητήθηκε από την επιστασία του Αγίου Όρους,  να αναβιώσει και να επανδρώσει πολλά μοναστήρια στο Άγιο Όρος τα οποία έπασχαν από λειψανδρία, όπως του Ξηροποτάμου, Κωνσταμονίτου και Καρακάλλου. Αυτά τα μοναστήρια είναι κάτω από την πνευματική του καθοδήγηση μέχρι και σήμερα.

Επίσης υπάρχουν πολλά άλλα μοναστήρια στην Ελλάδα κάτω από την πνευματική καθοδήγηση του γέροντος Εφραίμ, όπως η Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις Σέρρες, της Παναγίας της Οδηγήτριας στην Πορταριά (Βόλος) και αυτό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, πρώην μετόχι της Φιλοθέου, στη νήσο της Θάσου.

Το 1979 έφθασε στον Καναδά για λόγους υγείας.

Ο π.Εφραίμ, μόλις έφθασε στον Καναδά και άρχισε τις εξετάσεις στους γιατρούς, συγχρόνως άρχισε να εξομολογεί, να νουθετεί και να διδάσκει τους απόδημους Έλληνες. Η ποιμαντική του δράση, κατόπιν προσκλήσεων, από τον Καναδά εξαπλώθηκε στις Η.Π.Α. Έκτοτε οι επισκέψεις συνεχίσθηκαν και η ποιμαντική προσφορά του όλο και αυξάνονταν.

Τότε σιγά-σιγά άρχισε να καλλιεργείται η σκέψη να ιδρυθεί μοναστήρι στην Αμερική, ώστε ο απόδημος ελληνισμός να έχει μια μόνιμη βάση πνευματικού ανεφοδιασμού. Πράγματι άρχισαν ενέργειες και ιδρύθηκαν στην αρχή δύο μοναστήρια, το ένα στο Μόντρεαλ του Καναδά και το άλλο στο Πίτσμπουργκ της Πολιτείας Πενσυλβάνια, των Η.Π.Α.

Συνεχίστηκε η ίδρυση και άλλων μοναστηριών, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 19 μοναστήρια και να δημιουργούνται άλλα δύο αυτήν την στιγμή.

Συνέχισε να είναι πνευματικός πατέρας ιερών μονών στο Άγιο Όρος και 8 γυναικείων μοναστηριών σε όλη την Ελλάδα, αλλά καθώς δεν ήταν πρακτικό να είναι ηγούμενος της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, εφ’ όσον έλειπε για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Βόρεια Αμερική, παραιτήθηκε το 1990.

Στην Αμερική έως σήμερα έχει ιδρύσει 19 μοναστήρια, 17 είναι στις Η.Π.Α. και τα 2 είναι στον Καναδά (ανδρικά και γυναικεία), τα οποία υπάγονται στην Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής και Καναδά.

Σήμερα ο γέροντας Εφραίμ μονάζει στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην έρημο της Αριζόνας, λίγη ώρα μακριά από την πρωτεύουσα της Αριζόνας το Phoenix και κοντά στην πόλη Florence.

Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου: 
Η ίδρυση και κατασκευή της Ιεράς Μονής Αγίου Αντωνίου ξεκίνησε το 1995. Η ιερά μονή είναι ανδρική και λειτουργεί με περίπου 35 μοναχούς από διάφορες εθνικότητες, με ηγούμενο τον αγιορετίτη ιερομόναχο π. Παϊσιο που προέρχεται από το Άγιο Όρος.

Το μοναστήρι έχει τώρα έκταση 2000 στρεμμάτων και το επισκέπτονται καθημερινά πολλοί προσκυνητές από όλο τον κόσμο.
Το μοναστήρι του Αγ. Αντωνίου είναι κοινόβιο με 6 εκκλησίες, του Αγ. Αντωνίου, Αγ. Νεκταρίου, Αγ.Νικολάου η οποία είναι πετρόκτιστη, του Αγ. Σεραφείμ, του Αγ. Δημητρίου ρωσικού τύπου, και του Αγ. Γεωργίου. 

Κοντά στο μοναστήρι πάνω σε ένα λοφίσκο επίσης είναι κτισμένο το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, όμοιο με τα εκκλησάκια της Σαντορίνης, με χρώματα του μπλε και του άσπρου.

Το μοναστήρι προσφέρει συσσίτια για φτωχούς και δημιούργησε ίδρυμα για φτωχές και εγκαταλειμμένες γυναίκες στην πόλη του Tuscon.

Οι μοναχοί από την Ελλάδα είναι ελάχιστοι. Η πλειονότητα των μοναχών αποτελείται από γηγενείς ορθοδόξους της Αμερικής διαφόρων εθνοτήτων και από προσήλυτους. 

Η γλώσσα των ακολουθιών είναι η ελληνική, καθώς όλοι οι μοναχοί μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και την βυζαντινή μουσική.

Οι μοναχοί ακολουθούν και εφαρμόζουν επακριβώς τις Βυζαντινές παρακαταθήκες, τις παραδόσεις, τις ιερές ακολουθίες, τις ολονυχτίες, τις προσευχές και την ζωή με το ωράριο του Αγίου Όρους.

ΠΗΓΗ