Η Καρολίνα G. είναι Αλσατή. Ο Παύλος Μπερμπέρογλου είναι ένας από τους Γάλλους στρατιώτες που σκοτώθηκαν για να απελευθερώσουν τα πάτρια εδάφη, στο τέλος του Β΄ Π.Π. Ωστόσο, αν και «ατόφια Γαλλίδα», η μητρική της γλώσσα είναι τα αλσατικά. Στο σχολείο διδάχθηκε τα γαλλικά, στα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Εάν λοιπόν, στην ίδια τη Γαλλία, ένα μέρος του πληθυσμού πρέπει να περιμένει να πάει στο σχολείο για να μάθει την εθνική γλώσσα, τι συμβαίνει αλλού; Τι συμβαίνει με τα ρώσικα, με την κουρδική γλώσσα, με τα ελληνικά και τόσες άλλες γλώσσες, στις χώρες που μιλιούνται από πολύ κόσμο, αλλά που παραμένει μειονότητα; Μπορούμε να θεωρήσουμε ως νόμιμο αυτοί που τις μιλούν να είναι μερικές φορές φυλακισμένοι χωρών που δεν αναγνωρίζουν τον πολιτισμό τους και την ιστορική κληρονομιά τους;
Η γιαγιά μου από την μεριά του πατέρα μου ήταν από την Χειμάρρα. Έφτασε στην Γαλλία στα είκοσι δύο της, το 1936, για να παντρευτεί. Αν και αλβανικής υπηκοότητας, μιλούσε μόνον ελληνικά. Σε επαφή με τις φίλες της, στη Γαλλία, έμαθε τα αλβανικά.
Στην Χειμάρρα τα στρατεύματα του Μεταξά σταμάτησαν τις στρατιές του Μουσολίνι, αφού απέρριψε το τελεσίγραφό του. Το όνομα αυτής της πόλης χαράχθηκε μαζί με αυτά που σημάδεψαν την ιστορία της Ελλάδας, στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, μπροστά στη Βουλή, στην Αθήνα.
Η Χειμάρρα θεωρείται ως η δεύτερη μεγαλύτερη ελληνική πόλη της Βόρειας Ηπείρου. Τα σύνορα μεταξύ ιστορικής Ελλάδας και Αλβανίας βρίσκονται κάπου πιο βόρεια.
Ο πληθυσμός της Χειμάρρας διεκδίκησε ανέκαθεν την εξάρτησή του στην Ελλάδα. Όταν την επισκέφθηκα, τον Ιούλιο του 2011, βλέπαμε ελληνικές σημαιούλες παντού, μέχρι και στον τοίχο του νεκροταφείου. Η αλβανική κυβέρνηση, πανέτοιμη να διεκδικήσει την προσάρτηση του Κοσόβου, δεν αναγνώρισε ποτέ ως Έλληνες τους κατοίκους της Χειμάρρας και άλλους κατοίκους του νότου της χώρας.
Τους θεωρεί ως εξελληνισμένους Αλβανούς, και όχι ως Έλληνες αυτούς καθεαυτούς. Θεωρούσαν ως προδότες ή απατεώνες τους κατοίκους που έλεγαν ότι ανήκουν στην Ελλάδα.
Αλβανοί συγγραφείς ή ποιητές, που πήγαν να σπουδάσουν άλλοτε στα Ιωάννινα, στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα, έγραψαν ωστόσο ορισμένα από τα έργα τους στα ελληνικά. Αλλά αποφεύγουν να τα δημοσιεύσουν έτσι στην Αλβανία. Ταδιαθέτουνμεταφρασμέναστααλβανικάαπόάλλους.
Το συνεχές κλίμα υποψίας που υπερίπτατο πάνω από τους Έλληνες, με φόντο μία διαφορά καθαρά εθνική και εδαφική, δηλητηριάσθηκε την ημέρα που η Αλβανία έγινε κομουνιστική, ο δεσμός με την ελληνική γλώσσα καταδικάσθηκε όχι μόνον ως η απόδειξη του επεκτατισμού της Αθήνας, η ελληνική εκκλησία υποτίθεται ότι ήταν το δόρυ, αλλά επίσης εν ονόματι επίσης της ιδεολογικής μάχης που γινόταν από το Κόμμα εναντίον των θρησκευτικών εξασκήσεων.
Απέναντι σ΄αυτό το κλίμα υποψίας και στην δυσκολία έκδοσης τουριστικών βιζών των καιρό του Εμβέρ Χότζα, πολλώ μάλλον όταν χρειαζόταν να αναφερθεί η χώρα προορισμού, η γιαγιά μου από την μεριά του πατέρα μου πρόσεξε καλά να μην ζητήσει χαρτιά από την αλβανική πρεσβεία, όταν θέλησε να πάει στην Ελλάδα το 1954, για οικογενειακές υποθέσεις. Ζήτησε ένα ελληνικό διαβατήριο στον κύριο Ραούλ Παπαδούκα, πρόξενο της Ελλάδας στη Λυών. Αυτός της το εξέδωσε χωρίς καμία δυσκολία, σημειώνοντας: A.E. γεννηθείσα ἐν Χειμάρρα, δηλαδή Αλύτρωτος Ελληνίς.
Μέλη της οικογένειάς μου είχαν μείνει στην Αλβανία, κατά τις μεγάλες οικονομικές μεταναστεύσεις της αρχής του 20ου αιώνα. Ήταν αδύνατον να εγκαταλείψουν την χώρα για να ταξιδέψουν ή να μεταναστεύσουν κατά τις δεκαετίες της κομουνιστικής δικτατορίας του Εμβέρ Χότζα. Όταν ανοίχτηκε η χώρα, τον Δεκέμβριο του 1990, πολλοί από αυτούς πέρασαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν εκεί.
Μία πρώτη εξαδέρφη του πατέρα μου πήρε, με απλή αίτηση, την ίδια σύνταξη που παίρνουν οι Έλληνες συνταξιούχοι, με την μόνη μνεία του τόπου καταγωγής της, και αν και δεν πάτησε ποτέ το πόδι της στην Ελλάδα πριν. Σήμερα ακόμη, η Χειμάρρα είναι μία περιοχή που διεκδικούν οι Έλληνες εθνικιστές, όπως άλλες περιοχές της ΠΓΔΜ ή της Τουρκίας, που παραμένουν μη απελευθερωμένες.
Ο παππούς μου από την μεριά της μητέρας μου, ήταν από το Βουνό. Το Βουνό βρίσκεται 8,4 χιλιόμετρα στα βόρεια της Χειμάρρας. Αυτό το ορεινό χωριουδάκι έχει ελληνικό όνομα. Τον έλεγαν Δημοηλία, ελληνικό επώνυμο. Βρίσκουμε αυτό το επώνυμο στα αρχεία της νομαρχίας της Λυών, το 1961.
Ωστόσο, οι κάτοικοι του Βουνού ένιωθαν περισσότερο Αλβανοί παρά Έλληνες. Οι περισσότεροι χωρικοί μιλούσαν μόνον αλβανικά, ακόμη κι αν οι παππούδες μου μιλούσαν ελληνικά με ευχέρεια, που έμαθαν σε επαφή με την ελληνική διασπορά του Pont-de-Chéruy.
Οι Αλβανοί μετανάστες που ένιωθαν Έλληνες έβαζαν ένα « S » στο τέλος του επώνυμου τους, όταν το δήλωναν στο γαλλικό ληξιαρχείο. Έτσι, το Zoto έγινε Zotos για τον παππού μου από την μεριά του πατέρα μου και τα παιδιά του. Εκτός από την αξιοσημείωτη εξαίρεση του πατέρα μου, που παρέμεινε Zoto, για να μην προσβάλει την ευερεθιστότητα της μητέρας μου, η οικογένεια της οποίας, που καταγόταν από το Βουνό, ένιωθε περισσότερο Αλβανή.
Στην ίδια οικογένεια, βρίσκουμε λοιπόν, στο γαλλικό ληξιαρχείο Zotos και Zoto, Dhimoïlas και Dhimoïla (για έναν λόγο που αγνοώ, το τελευταίο « i » του επώνυμου, μεταξύ του « l » και του « a », εξαφανίσθηκε κατά την καταγραφή στο ληξιαρχείο).
Τον Μάη του 2013, η Ρωσία αποφάσισε να δώσει την ρωσική εθνικότητα σε όλους τους υπηκόους των πρώην χωρών της ΕΣΣΔ που την ζητούσαν και τροποποίησε αναλόγως τον νόμο. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν αυτό το μέτρο ως την θέληση του πρόεδρου Πούτιν να αναστυλώσει το πρώην σοβιετικό μπλοκ.
Όταν τέθηκε η ερώτηση του δημοψηφίσματος της Κριμαίας, ένας Ουκρανός φίλος μου είπε ότι ήταν δύσκολο να κατανοήσει κάποιος τι σημαίνει να βλέπει να διαιρείται η χώρα του. Υποθέτω ότι το συναίσθημα πρέπει να είναι αναμφίβολα διαφορετικό ανάλογα με την ιστορία του καθενός και το μέρος της χώρας στο οποίο βρίσκεται όταν γίνεται ένα τέτοιο δημοψήφισμα.
Νομίζω ότι υπάρχουν ερωτήματα που δεν πρέπει να γίνονται προς συμφέρον της κοινωνικής ειρήνης. Τα θέματα μειονοτήτων, ήιστορικώνσυνόρωντωνΚρατώναποτελούνμέροςαυτών. Αλλά αυτά τα ερωτήματα έρχονται αναπόφευκτα στην επιφάνεια σε καιρό κρίσης.
Η κρίση μπορεί να είναι οικονομική, όπως στην Αλβανία το 1990, πολιτική, όπως στην Ουκρανία το 2013, ή ακόμη στρατιωτική, όπως σήμερα με τους Κούρδους στην Τουρκία. Τότε, πολλοί κάτοικοι των περιοχών σε κρίση, που είχαν μάθει να ζουν σε μια χώρα που δεν θεωρούσαν δική τους, βλέπουν την πρόσβαση στην ανεξαρτησία τους, ή την επιστροφή στην χώρα καταγωγής τους, ως μέσον για να ξεφύγουν από αυτή την κρίση που τους πλήττει.
Σήμερα, έχω μία μόνον εθνικότητα, και μιλώ μία μόνον γλώσσα. Δεν τοποθετούμαι λοιπόν στο πεδίο της εθνικιστικής διεκδίκησης. Αλλά, γνωρίζοντας την ιστορία της οικογένειάς μου, ξέρω ότι ο κύριος Πούτιν δεν αποφάσισε να δώσει την ρωσική εθνικότητα στους Ρώσους εκτός συνόρων λόγω ηγεμονικής θέλησης. Τους έδειξε απλά ότι η χώρα τους δεν τους ξεχνούσε, και θα ήταν πάντοτε εκεί για να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν τις κρίσεις.
Δυστυχώς, λίγοι λαοί βλέπουν τους κυβερνώντες των χωρών που διεκδικούν ιστορικά και πολιτισμικά, να έχουν το κουράγιο να τους βοηθήσουν να διαλέξουν την μοίρα τους, όπως στην περίπτωση της Κριμαίας. Και αν ο κύριος Τσίπρας άφησε για λίγο την ψευδαίσθηση ενός άντρα ικανού να αντισταθεί για να δώσει ζωή στις ιδέες του, πρέπει να αποδεχτούμε ότι δεν θα πρέπει να βασίζονται σε αυτόν οι Έλληνες της Βόρειας Ηπείρου για να θεωρηθούν διαφορετικά από μη απελευθερωμένοι. Τουλάχιστον για αυτούς που επιθυμούν να πάνε στην Ελλάδα.
Στις 14 Οκτωβρίου 2014, σε έναν αγώνα πρόκρισης για το Εuro 2016 Άλβανίας-Σερβίας, έλαβε χώρα ένα διπλωματικό επεισόδιο. Ένα τηλεκατευθυνόμενο πέταξε πάνω από το γήπεδο, στο οποίο είχε κρεμαστεί μια σημαία με έναν χάρτη της «Μεγάλης Αλβανίας», ένα εθνικιστικό σχέδιο που έχει ως στόχο να ενώσει στους κόλπους της ίδιας χώρας τις αλβανικές κοινότητες της Αλβανίας, του Κοσόβου, του Μαυροβουνίου, της ΠΓΔΜ, της Ελλάδας και της Νότιας Σερβίας. Το συμβάν, που οργανώθηκε από τον αδερφό του Αλβανού πρωθυπουργού, κατέληξε σε ξυλοδαρμό μεταξύ των παιχτών των δύο ομάδων.
Θα υπενθυμίσω σε αυτές τις πολεμοχαρείς αρχές, που ευτυχώς, δεν έχουν τα μέσα των φιλοδοξιών τους, ότι υπάρχει επίσης ένας χάρτης της Μικρής Αλβανίας, χωρίς τις νότιες περιοχές της. Όπως υπάρχει ένας χάρτης της Μεγάλης Ελλάδας, στον οποίο βρίσκεται η Βόρεια Ήπειρος.
Είδα, στην Αλβανία, εκατοντάδες σπίτια δύο από τους τέσσερις στύλους των οποίων είχαν δυναμιτισθεί.
Είναι αποτελεσματικότατο! Ο οικοδόμος τον οποίο θέλουμε να ξεφορτωθούμε, είτε γιατί δεν καταφέραμε να τον εκβιάσουμε για να πληρώσει, ή για να ευνοήσουμε την τοπική μαφία, χάνει όχι μόνον το σπίτι του, αλλά επίσης και το οικόπεδό του, που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει άλλο. Και με δύο μόνον γομώσεις εκρηκτικού, το αποτέλεσμα είναι εγγυημένο.
Υπεράνω του σώματος, βρίσκεται η νοημοσύνη. Υπεράνω της νοημοσύνης, βρίσκεται η ψυχή. Μπορούμε να τσακίσουμε τα σώματα. Μπορούμε να αλλοιώσουμε την νοημοσύνη. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα ενάντια στην ψυχή ενός λαού (Κ. Χαρδαλούπα, Gallipoli et sapresqu'ile, DEA ελληνική ιστορία και πολιτισμός, 1994, p. 5).
Λοιπόν, για να μην καταλήξουν σε νέους εμφύλιους πολέμους αυτές οι εθνικές, πολιτισμικές και ιστορικές εντάσεις, μου φαίνεται σημαντικό, και πρώτα απ΄ όλα, οι κυβερνήσεις των αντίστοιχων χωρών να προσέχουν το ευ ζειν των πληθυσμών τους. Ακόμη κι όταν είναι μειονότητες˙ ακόμη κι όταν αυτό αντιτίθεται στα συμφέροντα μαφιών που υποστηρίζουν ή ανέχονται αυτές οι κυβερνήσεις. Γιατί οι εθνικιστικές διεκδικήσεις δεν οξύνονται ποτέ σε καιρούς ειρήνης και ευμάρειας.
Πηγή: Himara.gr | Ειδήσεις απ' την Βόρειο Ήπειρο
Πηγή: Himara.gr | Ειδήσεις απ' την Βόρειο Ήπειρο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου