Σάββατο 25 Αυγούστου 2018

25 Αυγούστου 1898 ...τα γεγονότα που οδήγησαν στη μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου...


25 Αυγούστου 1898 ...τα γεγονότα που οδήγησαν στη μεγάλη σφαγή του Ηρακλείου...
 Του Γιώργου Παναγιωτάκη ιστορικού ερευνητή
    
Το Ηράκλειο στην πορεία της ιστορικής του διαδρομής, καθώς και ολόκληρη η Κρήτη, αντιμετώπισε εχθρικές επιβουλές και μακροχρόνιες κατακτήσεις.
    Τα ίχνη των κατακτητών που είναι εμφανή και στις μέρες μας, μας αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους και μας ξυπνούν μνήμες γεμάτες αίμα και δάκρυ.
    Μετά από μια εξαντλητική πολιορκία της πόλης που κράτησε 21 ολόκληρη χρόνια (1648-1669) ολόκληρα η Κρήτη, αλλά και όλος σχεδόν ο χερσαίος και νησιωτικός χώρος της Ελλάδας εντάχθηκαν στον κορμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Είναι εξακριβωμένο ιστορικά, ότι οι πιο άγριοι Τούρκοι της Κρήτης κατοικούσαν στην πόλη του Ηρακλείου και αποτελούσαν πάντα μια αιμοσταγή και απειλητική μάζα. Τα γεγονότα του Ηρακλείου που εκτυλίχτηκαν τον Αύγουστο του 1898 και βύθισαν στο πένθος την πόλη, συντέλεσαν καθοριστικά στην αποδίωξη του τουρκικού στοιχείου από το νησί και στην κατ’επέκταση απελευθέρωση της Κρήτης.
    Τα αιματηρά αυτά γεγονότα τα οποία επαναφέρουμε στη μνήμη μας με μορφή μνημοσύνου για τα μαρτυρικά θύματα της 25ης Αυγούστου εξελίχθηκαν κατά τον ακόλουθο συνοπτικό τρόπο:
    Από τους ναυάρχους των Μ. Δυνάμεων είχε αποφασιστεί να παραδώσουν οι Τούρκοι τα φορολογικά Γραφεία στους υπαλλήλους του Εκτελεστικού. Στα Χανιά και το Ρέθυμνο με μικρή και ανάξια λόγου αντίδραση παραχώρησαν τα Γραφεία τους. Στο Ηράκλειο αντίθετα οι Τούρκοι πρόβαλαν άρνηση και σκληρή αντίσταση. Ενα τμήμα του αγγλικού στρατού δηλαδή με επικεφαλής τον Αγγλο συνταγματάρχη Reud, που αντικαθιστούσε τον Αγγλο διοικητή Chermside γιατί απουσίαζε με άδεια εκτός Κρήτης, είχε αναλάβει την αντικατάσταση αλλά οι Τούρκοι τους εμπόδισαν. Πέταξαν μάλιστα στη θάλασσα όλα τα καινούρια έντυπα, που θα εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των νέων Γραφείων.
    Οι σκηνές που ακολούθησαν δεν περιγράφονταιΟ αφηνιασμένος τακτικός στρατός και ο άτακτος τουρκικός όχλος ξεχύθηκαν στους δρόμους, αρχίζοντας μια απάνθρωπη και ανελέητη σφαγή.    Παιδιά, βρέφη, άνδρες και έγκυες γυναίκες θανατώνονται με τον πιο φρικτό τρόπο. Καίνε ακόμα και λεηλατούν ό,τι βρίσκεται στο πέρασμά τους. Μεταξύ των άλλων σκοτώνουν και 17 Αγγλους στρατιώτες κι ένα Αγγλο αξιωματικόΚαίνε το αγγλικό, το γερμανικό, το ισπανικό και το αμερικανικό προξενείο και σκοτώνουν τον υποπρόξενο της Αγγλίας Λυσίμαχο Καλοκαιρινό.
     Οσα εμπορεύματα και τιμαλφή είχαν συγκεντρωθεί στα προξενείά για μεγαλύτερη ασφάλεια, κάηκαν ή αποτέλεσαν αντικείμενο διαρπαγής από το μαινόμενο τουρκικό όχλο. Το παλιό Βεζίρ Τσαρσί, δηλαδή η σημερινή οδός 25ης Αυγούστου, η ονομασία της οποίας υποδηλώνει την ημέρα που διαπράχθηκαν οι σφαγές, έγινε μεταξύ των άλλων παρανάλωμα του πυρός.
    Το απόγευμα ένα αγγλικό πολεμικό πλοίο άρχισε να κανονιοβολεί τουρκικές συνοικίες στο Ηράκλειο, αναχαιτίζοντας κάπως τη μανία του τουρκικού όχλου. Μόνο με την κάθοδο του Τούρκου στρατιωτικού διοικητή της πόλης του Ηρακλείου Εντέμ Πασά στο λιμάνι, περιορίστηκαν οι πυροβολισμοί και οι βιαιοπραγίες.
    Την επόμενη μέρα άλλα εφτά αγγλικά πολεμικά πλοία αγκυροβόλησαν έξω από το λιμάνι του Ηρακλείου. Αγγλικά αγήματα αποβιβάστηκαν και συνέλαβαν τους πρωταίτιους των γεγονότων.  
    Στρατοδικείο με Αγγλους αξιωματικούς και με συνοπτική διαδικασία καταδίκασε σε θάνατο 18 Tουρκοκρητικούς. Οι υπόλοιποι από τους 83 που είχαν συλληφθεί καταδικάστηκαν σε φυλακίσεις ή απελάθηκαν. Τρεις απ’αυτούς καταδικάστηκαν λίγο αργότερα σε θάνατο με απαγχονισμό, για αντιστάθμισμα προφανώς του ολοκαυτώματος των Χριστιανών.
    Τα πτώματα των Τούρκων παρέμεναν στις αγχόνες και σε κοινή θέα για τρία μερόνυχτα. Τα πάντα μαρτυρούσαν ότι η αποτρόπαιη αυτή εξέγερση ήταν προσχεδιασμένη.
    Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν έγινε γνωστός. Οι Τούρκοι προσπάθησαν να μειώσουν τον αριθμό τους, αφού φρόντισαν να περισυλλέξουν και να τοποθετήσουν αυτά σε ομαδικούς τάφους, που άνοιγαν σε απόμερα και αφανή μέρη. Η Εκτελεστική Επιτροπή με ανακοίνωσή της προς το χριστιανικό λαό της Κρήτης, στις 30 Αυγούστου 1898, γράφει: “Εγνωστοποιήσαμεν δια δυο προηγουμένων εγκυκλίων εις τον λαόν ό,τι ήτο τότε γνωστόν δια τα συμβάντα του Ηρακλείου. Δυστυχώς αι έκτοτε ειδήσεις παριστώσιν ακόμη μεγαλυτέραν την καταστροφήν. Από τας 1000-1200 χριστιανικάς ψυχάς, όπου ευρίσκοντο εντός της πόλεως, μόνον 358 ως φαίνεται εσώθησαν. Οι λοιποί εύρον θάνατον μαρτυρικόν. Ολη η κινητή περιουσία των χριστιανών διηρπάγη και μέγας αριθμός οικιών και καταστημάτων παρεδόθησαν εις τας φλόγας. Την στιγμήν αυτήν ουδέ εις χριστιανός ευρίσκεται εις το Ηράκλειον. Μόνο 300 περίπου Ευρωπαίοι στρατιώται κρατούν μιαν γωνίαν του φρουρίου. Η πόλις είναι παραδεδομένη εις την διάθεσιν του όχλου και των Τούρκων στρατιωτών, από τους οποίους πολλοί καθώς εβεβαιώθην επυροβόλουν και κατά των Αγγλων, απεγύμνωναν τα θύματα και ελάμβανον μέρος εις την διαρπαγήν…”.
Πηγή http://roykoymoykoy.blogspot.com/2018/08/25-1898.html?m=1

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου