Δευτέρα 25 Ιουνίου 2018

Η συμφωνία Ελλάδας - Αλβανίας και οι ενστάσεις των Ευρωπαίων

Οι κρίσιμες συναντήσεις 25 και 26 Ιουνίου στο Λουξεμβούργο. Οι ενστάσεις των Ευρωπαίων. Το παζάρι με το προσφυγικό. Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης. Το «προηγούμενο» του Ιονίου Πελάγους και η σημασία του απέναντι στην Τουρκία
Του Γιώργου Σκαφιδά
Η αντιπολίτευση στα κεραμίδια, να ωρύεται εναντίον μιας συμφωνίας την οποία αποκηρύσσει ως «μειοδοτική». Ο διεθνής παράγοντας σε πνεύμα συγκρατημένης αισιοδοξίας, να χαιρετίζει τα βήματα επαναπροσέγγισης. Και η Ευρωπαϊκή Ενωση στη γωνία, με τις πύλες… μισάνοιχτες, να περιμένει εγγυήσεις προόδου προκειμένου να δώσει το πράσινο φως για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Όχι, δεν βρισκόμαστε στην Αθήνα, ούτε στα Σκόπια, αλλά στα Τίρανα, εκεί όπου η αντιπολίτευση (του Σαλί Μπερίσα, των πολιτικά πια πλήρως απαξιωμένων Τσάμηδων και του προέδρου Ιλίρ Μέτα) πιέζει την κυβέρνηση Ράμα να μην καταλήξει σε μια συμφωνία-πακέτο για την επίλυση των ανοιχτών θεμάτων με την Ελλάδα.
Η Αθήνα και τα Τίρανα έχουν, ωστόσο, διανύσει πολύ δρόμο τους τελευταίους οχτώ μήνες, με ενδιάμεσους σταθμούς τις συναντήσεις που είχαν οι υπουργοί Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και Ντιτμίρ Μπουσάτι στην Κρήτη (Νοέμβριος 2017), στην Κορυτσά (Ιανουάριος 2018), στα Τίρανα (Μάρτιος), αλλά και πιο πρόσφατα, στο Σούνιο (Μάιος) και τη Ρόδο (μόλις την περασμένη Παρασκευή).
Τα εμπόδια μπορεί να ήταν μεν πολλά, πλην όμως σημειώθηκαν σαφή βήματα προόδου. Η χορήγηση της αλβανικής υπηκοότητας στον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο ήταν ένα θετικό βήμα. Η έναρξη των διαδικασιών εντοπισμού, ταυτοποίησης και εκταφής/αναταφής των οστών των Ελλήνων πεσόντων του Αλβανικού Μετώπου ήταν επίσης μια θετική κίνηση εκ μέρους των Τιράνων, ενώ θετική ήταν και η συμφωνία για την αναγνώριση των αλβανικών διπλωμάτων οδήγησης από την ελληνική πλευρά.
Κοτζιάς και Μπουσάτι έχουν πια στα χέρια τους μια συμφωνία-πακέτο που καλύπτει συνολικά όλο το εύρος των ελληνοαλβανικών εκκρεμοτήτων.
Η συγκεκριμένη συμφωνία προσέλαβε νέα δυναμική τους τελευταίους μήνες λόγω Ευρώπης, προκειμένου δηλαδή να μπορέσουν τα Τίρανα να εξασφαλίσουν το πράσινο φως για έναρξη των ενταξιακών τους διαπραγματεύσεων με την ΕΕ.
Και πως αλλιώς θα εξασφάλιζαν το πράσινο φως, παρά κλείνοντας προηγουμένως όλες τις εκκρεμότητες με τους γείτονες…
Ωστόσο, είναι η ίδια συμφωνία που πλέον μπαίνει σε στάση αναμονής και πάλι… λόγω Ευρώπης.
Χώρες του σκληρού πυρήνα της ΕΕ (Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία, Λουξεμβούργο κ.α.) εγείρουν ενστάσεις ως προς την ενταξιακή προοπτική των Τιράνων, επικαλούμενες ως πηγή ανησυχίας σειρά από αλβανικές παθογένειες (κυρίως ως προς τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα).
Υπό το βάρος των εν λόγω ενστάσεων ωστόσο, καθίσταται αυτομάτως λιγότερο ελκυστική για την κυβέρνηση Ράμα και η επίτευξη μιας συμφωνίας-πακέτο με την Ελλάδα. Για ποιο λόγο οι Ράμα και Μπουσάτι να επωμιστούν το πολιτικό κόστος μιας τέτοιας συμφωνίας στο εσωτερικό, εάν δεν πρόκειται να λάβουν ως αντάλλαγμα εκείνο το πράσινο φως που θα δίνει ώθηση στην ευρωπαϊκή προοπτική των Τιράνων; Λόγοι φυσικά υπάρχουν πολλοί και σημαντικοί. Έχουν να κάνουν με τις εξελίξεις στο Ιόνιο, με τους Αλβανούς μετανάστες πίσω στην Ελλάδα κ.α. Σε επίπεδο επικοινωνιακό ωστόσο, εάν αφαιρέσει κανείς την ευρωπαϊκή προοπτική από την εξίσωση, αυτομάτως αποδυναμώνονται και τα κίνητρα όσων θα ήθελαν πίσω στα Τίρανα να δουν τις εκκρεμότητες με την Ελλάδα κάποια στιγμή να κλείνουν.
Όλα αναμένεται να ξεκαθαρίσουν μέσα στις επόμενες ημέρες, ξεκινώντας από το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ τη Δευτέρα (25 Ιουνίου) στο Λουξεμβούργο, και συνεχίζοντας με το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων την Τρίτη, εν όψει της επερχόμενης Συνόδου Κορυφής που διεξάγεται το διήμερο Πέμπτη-Παρασκευή στις Βρυξέλλες.
Στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της Δευτέρας, πρόκειται μάλιστα να πραγματοποιηθεί, έπειτα από ελληνική πρόταση, και πρόγευμα εργασίας των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ με τον υπουργό Εξωτερικών της Αλβανίας, Ντιτμίρ Μπουσάτι. Ο κ. Κοτζιάς έχει ξεκαθαρίσει ότι προτίθεται μαζί με τον Αλβανό ομόλογό του να στηρίξει «τις αλβανικές θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Ο Έλληνας ΥΠΕΞ πρόκειται να πάρει μάλιστα μέρος (μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Γιώργο Κατρούγκαλο) και στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ την Τρίτη, όπου είναι άλλωστε προγραμματισμένο να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις αναφορικά με την ενταξιακή προοπτική Αλβανίας και ΠΓΔΜ.
Υπό το πρίσμα ενός ενταξιακού «παζαριού», θα μπορούσαν ίσως να ερμηνευτούν και οι προτάσεις για την ανέγερση προσφυγικών/μεταναστευτικών καταυλισμών από την ΕΕ εντός των αλβανικών συνόρων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η προωθούμενη ελληνοαλβανική συμφωνία βρίσκεται πλέον να εξαρτάται από άλλους εξωγενείς παράγοντες. «Συμπτωματικά», κάτι ανάλογο είχε γίνει και το 2009. Εξωγενείς παράγοντες (Τουρκία, Ιταλία) είχαν σπεύσει τότε να υπονομεύσουν και τη συμφωνία Καραμανλή-Μπερίσα για τις θαλάσσιες ζώνες, προτού έρθει το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο να της δώσει τη χαριστική βολή.
Πίσω στο παρόν και παρά τα «σύννεφα», η προοπτική μιας νέας ελληνοαλβανικής συμφωνίας που θα καλύπτει κατά τρόπο αμοιβαία επωφελή εκκρεμότητες και ανοιχτά ζητήματα επιστρέφει δυναμικά στον ορίζοντα.
Από την πλευρά της Αλβανίας, ζητούμενα είναι η άρση του εμπόλεμου, η κατάργηση της προξενικής διατίμησης των εγγράφων του ελληνικού Δημοσίου (πιθανή άρση της οποίας απαλλάσσει τους Αλβανούς μετανάστες από σημαντικά γραφειοκρατικά/οικονομικά βάρη), η αναγνώριση των αλβανικών διπλωμάτων οδήγησης, το ζήτημα των μεσεγγυήσεων (που δεν σχετίζεται με τις ανυπόστατες διεκδικήσεις των Τσάμηδων) και φυσικά.. η ενταξιακή ώθηση της χώρας προς την ΕΕ.
Για την Ελλάδα από την άλλη, ζητούμενα είναι η διασφάλιση των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, η οριοθέτηση θαλασσίων συνόρων/ΑΟΖ, η απάλειψη των αλυτρωτικών αναφορών από τα αλβανικά σχολικά βιβλία, ο εντοπισμός και η εκταφή/αναταφή των οστών των Ελλήνων πεσόντων κ.α.
Θέματα Τσάμηδων ή διεκδικήσεως «τσαμικών περιουσιών» πίσω στην Ελλάδα δεν τίθενται. Το μόνο που πρόκειται να τεθεί, με την άρση του εμπόλεμου, είναι το θέμα των αλβανικών περιουσιών που είχαν δημευθεί «προσωρινά» στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ούσες υπό καθεστώς μεσεγγύησης, και μετά το τέλος του πολέμου δεν αποδόθηκαν πίσω στους αλβανικής υπηκοότητας ιδιοκτήτες τους. Ο λόγος για περίπου 200 με 220 ακίνητα, η εκτιμώμενη συνολική αξία των οποίων δεν ξεπερνάει τα 15 εκατ. ευρώ.
Για την Ελλάδα ωστόσο, το σημαντικότερο ζήτημα είναι εκείνο της οριοθέτησης των θαλασσίων της συνόρων με την Αλβανία, καθώς οδηγεί στην οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και (εφόσον το αποφασίσει η ελληνική πλευρά) στην κήρυξη ΑΟΖ. Το εύρος των χωρικών μας υδάτων (από τα 6 στα 12 μίλια) και η αναγνώριση του βαθμού επήρειας των ελληνικών Διαπόντιων νήσων βόρεια και βορειοδυτικά της Κέρκυρας θα «οριοθετούνται» ως κοινά αποδεκτά στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που θα δημιουργεί «προηγούμενα» και έναντι άλλων γειτόνων όπως είναι η Τουρκία.
Με μια τέτοια συμφωνία ανά χείρας, η Ελλάδα θα μπορεί να προχωρήσει απρόσκοπτα σε έρευνες υδρογονανθράκων στο Ιόνιο.
Παράλληλα ωστόσο, θα κατοχυρώνει «προηγούμενο» ως προς την επήρειας των νησιών της και την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (casus belli για την Τουρκία στο Αιγαίο), εξασφαλίζοντας έτσι ότι στο Ιόνιο δεν ισχύουν οι «ειδικές περιστάσεις» που θέλει να μας επιβάλει η Άγκυρα σε Αιγαίο και Καστελόριζο.
Υπό αυτήν την έννοια, η Τουρκία ίσως επιχειρήσει παρασκηνιακά να τορπιλίσει την όποια ελληνοαλβανική συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, όπως είχε κάνει άλλωστε και το 2009.
Ο Μπερίσα πλέον κατηγορεί τον Ράμα ότι «ξεπουλάει» τις θάλασσες στην Ελλάδα για να εισέλθει στην ΕΕ. Κατά τραγική ειρωνεία, το 2009 γινόταν το ακριβώς αντίστροφο, με τον τότε αντιπολιτευόμενο Ράμα σε ρόλο κατήγορου. Σε ανάλογο πνεύμα, πλέον και ο πρόεδρος Μέτα επιμένει να παρεμποδίζει μια νέα συμφωνία, επικαλούμενος ως απαράβατο «κανόνα» εκείνη την απόφαση με την οποία το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας είχε «καταρρίψει» τη συμφωνία Καραμανλή-Μπερίσα το 2009. Διόλου τυχαία, όταν το αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε εκείνη τη συμφωνία το φθινόπωρο του 2009, υπουργός Εξωτερικών της γείτονος ήταν… ο Ιλίρ Μέτα.
Πηγη: ΕΘΝΟΣ και hellasjournal

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου