Αραβικό Φθινόπωρο

Πέτρος Λάζος - capital.gr

Οι πιστοί του Ισλάμ χωρίζονται σε δύο κύριους κλάδους (αιρέσεις) σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Προφήτη που ακολουθούν, τις ερμηνείες που δίδουν στο Κοράνι και τις (ακριβείς) διαδικασίες λατρείας που εφαρμόζουν.

Ο πρώτος είναι οι ορθόδοξοι Μουσουλμάνοι ή Σουνίτες (Sunni - ακολουθούν το Κοράνι, τις κατά την παράδοση διδασκαλίες του Μωάμεθ και π.χ. προσεύχονται με τα χέρια στο ύψος του στήθους). Ο δεύτερος  οι "αιρετικοί" Σιίτες (Shia - ακολουθούν τις διδαχές του Κορανίου, τις διδασκαλίες του Προφήτη αλλά επίσης, εκείνες του γαμπρού του Αλί και του εγγονού του Χουσεΐν, προσεύχονται με τα χέρια στους μηρούς κ.ά.)

Ο κάθε κλάδος υποδιαιρείται σε περαιτέρω αιρέσεις, αλλά οι δύο κύριοι είναι αυτοί. Τον (γενικό) Σουνιτικό τρόπο λατρείας ακολουθεί το 85% (περίπου) του συνόλου των πιστών της θρησκείας (1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι), ενώ το υπόλοιπο 15% ακολουθεί τον Σιιτισμό.

Το σχίσμα μεταξύ τους δημιουργήθηκε τον έβδομο αιώνα. Έκτοτε, αποτελεί την κύρια αιτία ή και την αφορμή για σοβαρότατες συγκρούσεις και πολύχρονες έριδες. Ευτυχώς, συνήθως ακολουθούνται από μακριές περιόδους ηρεμίας.

Φαινομενικά τουλάχιστον, καθώς η περιοχή της Μέσης Ανατολής αποτελεί μια τεράστια πυριτιδαποθήκη. Για πολύ περισσότερους και αρκετά σοβαρότερους  λόγους από τις θρησκευτικές διαφορές…

Το Εμιράτο του Κατάρ είναι ανεξάρτητο κράτος από το 1971 (προηγουμένως βρισκόταν υπό ειδική σχέση με την Βρετανία). Διοικείται από την δυναστεία των Al Thani.

Το κρατίδιο έχει εξαιρετικά σημαντική πολιτική δύναμη επιρροής στην ευρύτερη περιοχή αλλά και παγκόσμια. Λόγω των (δυσανάλογα για το μέγεθός του)  μεγάλων αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει, των αμύθητων (κρατικών) επενδύσεων ανά τον πλανήτη και του παγκόσμιας εμβέλειας τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, το οποίο ανήκει στην βασιλική οικογένεια και εδρεύει στην πρωτεύουσα Doha (θεωρείται το αραβόφωνο CNN)...

Το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας είναι ανεξάρτητο κράτος από τις αρχές του 20ου αιώνα και κυβερνάται από την δυναστεία των Al Saud. Αποτελεί την ηγέτιδα δύναμη πολιτικά και στρατιωτικά στην περιοχή και είναι η μοναδική χώρα με χερσαία σύνορα προς το Κατάρ.

Η δύναμη επιρροής του Βασιλείου, η οποία φυσικά δεν περιορίζεται στην ευρύτερη περιοχή, πηγάζει από τα τεράστια αποθέματα υδρογονανθράκων που βρίσκονται στο υπέδαφός του αλλά και των εξαιρετικά σύγχρονων ενόπλων δυνάμεών του. Επειδή διαθέτει ιδιαίτερα στενή (ειδική) διπλωματική σχέση με τις Η.Π.Α. αλλά και αμύθητο πλούτο, είναι η μοναδική αραβική χώρα στην οποία παραχωρείται το δικαίωμα ν’ αγοράζει την αιχμή της στρατιωτικής τεχνολογίας που διαθέτει η υπερδύναμη. Αν όχι την αιχμή, ότι πιο σύγχρονο επιτρέπει το Αμερικανικό Κογκρέσο να πουληθεί σε τρίτες χώρες (περίπου στο ίδιο καθεστώς με το Ισραήλ)…

Οι δύο χώρες είναι από τις πλουσιότερες στον κόσμο με βάση το κατά κεφαλήν Α.Ε.Π., η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων τους ανήκει στο Σουνιτικό δόγμα του Ισλάμ και απέχουν αρκετά από να μπορούν να αποκαλούνται "δημοκρατικές", με οποιαδήποτε κριτήρια.

Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν είναι μια χώρα υπό θεοκρατικό καθεστώς, η οποία διοικείται ουσιαστικά από την θρησκευτική ηγεσία. Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει ένας βαθμός εκδημοκρατισμού (υπάρχει Κοινοβούλιο, γίνονται εκλογές κ.λπ.) και  η διακυβέρνηση ενίοτε, βρίσκεται και στα χέρια πολιτικών ηγετών.

Όμως η επιρροή των Αγιατολάχ (τίτλος που φέρουν οι κορυφαίοι ηγέτες του Σιιτισμού) είναι τεράστια και στην Ιρανική επικράτεια, ελάχιστα πράγματα μπορούν να συμβούν, χωρίς την έγκρισή τους. Στα όρια της δε, ζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός Σιιτών Μουσουλμάνων.

Η χώρα διαθέτει από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, σημαντικότατες και ιδιαίτερα έμπειρες στρατιωτικές δυνάμεις, άρα και την ανάλογη επιρροή στην περιοχή και παγκόσμια. Όμως το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, λόγω του μακρόχρονου πολέμου Ιράν-Ιράκ και άλλων παραγόντων (ιστορική διαδρομή, δυναστεία των Pahlavi, πολύχρονο εμπάργκο από την Δύση κ.ά.), έχει εξαιρετικά χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Με αποτέλεσμα την πλήρη επικράτηση της θεοκρατίας και τον απόλυτο έλεγχο της χώρας από το Σιιτικό ιερατείο…

Η τρομοκρατική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ή του Ιράκ και του Λεβάντε), πιο γνωστό σαν ISIS, είναι μία παραστρατιωτική οργάνωση Σαλαφιστών Μουσουλμάνων (Σουνιτικό υποσύνολο, οι πιστοί του οποίου είναι οι πλέον σκληροπυρηνικοί ως προς την ερμηνεία του Κορανίου και την εξάπλωση του Ισλάμ), η οποία ξεπήδησε μέσα από του πολέμους του Ιράκ και της Συρίας.

Ελέγχει σημαντικό μέρος των Ιρακινών και Συριακών πετρελαιοπηγών και διαθέτει σημαντική (και φανατική) υποστήριξη σε όλον τον Μουσουλμανικό κόσμο. Κάποιοι υποστηρίζουν πως στηρίζεται οικονομικά (και όχι μόνο) από την Σαουδική Αραβία, άλλοι από το Κατάρ, ορισμένοι θέλουν να έχει την στήριξη της Αιγύπτου, κάποιοι του Ιράν (δύσκολο, καθώς οι Σαλαφιστές θεωρούν τους Σιίτες μιάσματα) και πάει λέγοντας.

Αποδείξεις για τους περισσότερους των ισχυρισμών, δεν υπάρχουν. Η ισχυρή οικονομική στήριξη πλούσιων (έως πλουσιότατων) κατοίκων των παραπάνω Μουσουλμανικών χωρών όμως, πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Ακόμη και (Σουνιτών) Ιρανών όπως επίσης και μελών του πυρήνα των βασιλικών οικογενειών που προαναφέρθηκαν.

Πριν λίγα χρόνια, με την ευθεία στήριξη του Κατάρ και την επικοινωνιακή επιρροή του Al Jazeera, σε διάφορες Αραβικές χώρες (Λιβύη, Αίγυπτο, Τυνησία κ.λπ.) δημιουργήθηκε το κίνημα της Αραβικής Άνοιξης. Η Άνοιξη δημιούργησε αναταραχή, κόστισε χιλιάδες ζωές και πού αίμα. Χωρίς την αντίστοιχη επιτυχία. Είχε σαν κύριο πρωταγωνιστή την Αδελφότητα των Αδελφών Μουσουλμάνων (γνωστή και σαν Μουσουλμανική Αδελφότητα), η οποία διατηρεί εξαιρετική σχέση με την οικογένεια των Εμίρηδων του Qatar...

Το κίνημα, λόγω του αυταρχικού και απολυταρχικού τρόπου διακυβέρνησης, δημιούργησε σοβαρά εσωτερικά προβλήματα στην Σαουδική Αραβία και την οικογένεια Saud.

Φυσιολογικά, υπήρξε βαθιά δυσαρέσκεια και δημιουργήθηκαν έντονες τριβές μεταξύ των Saud και των Al Thani. Που εντάθηκαν ακόμη περισσότερο, καθώς τα δύο κράτη βρίσκονται συνεχώς σε ανταγωνισμό για την άσκηση της μεγαλύτερης δυνατής επιρροής (κυρίως στην περιοχή του Κόλπου).

Πριν λίγους μήνες, ορισμένα μέλη της βασιλικής οικογένειας του Qatar, μετείχαν σε σαφάρι κυνηγιού με γεράκια, στο Ιράκ. Η αποστολή δέχτηκε επιθέσεις τόσο από το ISIS όσο και από την Al Qaeda. Οι επιθέσεις είχαν σαν αποτέλεσμα την σύλληψη και κράτηση στενών συγγενών του Εμίρη, σε καθεστώς ομηρίας.

Για την απελευθέρωση τους, ζητήθηκαν λύτρα ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Τα οποία και δόθηκαν ($700 εκ. στο Ισλαμικό Κράτος και $300 εκ. στην Αλ Κάιντα). Μέσα από κάποιες αδιαφανείς διαδικασίες χρηματοδότησης "φιλανθρωπικών" οργανώσεων, "αγορές" ειδών κ.λπ.

Η αποδοχή πληρωμής λύτρων προς τρομοκράτες όμως, έγινε γνωστή. Καθώς η οποιαδήποτε συνδιαλλαγή με τρομοκράτες είναι απαγορευμένη για τα περισσότερα κράτη βάση διεθνών συμφωνιών, η αποκάλυψη προκάλεσε την οργή των υπολοίπων  Αράβων  και δημιούργησε εξαιρετικά δυσμενές κλίμα για το Κατάρ και τους Αλ Θάνι.

Λίγες ημέρες μετά την επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου Donald Trump στην Σαουδική Αραβία, ακολούθησε η κάθετη και απόλυτη διακοπή διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων του Βασιλείου και πλειάδας άλλων Αραβικών χωρών, με το Εμιράτο.

Η διακοπή των σχέσεων φέρνει το κρατίδιο και τους Al Thani,  σε τρομακτικά δύσκολη θέση. Καθώς διαθέτει απόλυτη ανεπάρκεια βασικών ειδών διατροφής, φαρμάκων  κ.λπ.. Εισάγει τα πάντα, εκτός καυσίμων. Εάν δεν καρποφορήσουν οι διπλωματικές προσπάθειες για εξομάλυνση της κατάστασης (κυρίως από το Εμιράτο του Κουβέιτ), οι εξελίξεις θα είναι, χωρίς αμφιβολία, εντελώς απρόβλεπτες.

Μπορείτε να φανταστείτε μερικούς από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον πλανήτη, αποκλεισμένους στα παλάτια τους, χωρίς να διαθέτουν π.χ. τρόφιμα; Ή τι θα συμβεί, εάν ο απλός λαός δεν μπορεί να βρει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην οποία είναι συνηθισμένος και αντιδράσει βίαια προς τους κυβερνήτες του; Ποια μπορεί να είναι η αντίδραση ενός παντοδύναμου λιονταριού, όταν στριμωχτεί στην γωνία, χωρίς καμία διέξοδο;

Εν πάση περιπτώσει, όπως αναμενόταν, χθες είχαμε την "απάντηση" του ISIS με την τρομοκρατική ενέργεια στο Ιρανικό Κοινοβούλιο και το Μαυσωλείο του Αγιατολάχ Χομεϊνί. Παρά τα αυστηρότατα μέτρα ασφαλείας κατεγράφησαν δώδεκα νεκροί και ο τελικός απολογισμός δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί….

Η συγκεκριμένη τρομοκρατική ενέργεια, αλλάζει τα δεδομένα σε ολόκληρο τον Μουσουλμανικό κόσμο. Καθώς (εκτός των άλλων) υπάρχουν και Σιίτες τρομοκράτες (π.χ. η Λιβανοπαλαιστινιακή Χεζμπολάχ) και πλέον δεν υπάρχει ουδεμία ασφάλεια, πουθενά. Ούτε για πιστούς του Ισλάμ, ούτε σε χώρες του Περσικού Κόλπου…

Ήδη, "καθεστωτικές" φωνές από το Ιράν, καταφέρονται κατά της Σαουδικής Αραβίας. Το φυτίλι στην μπαρουταποθήκη άναψε, και καίγεται γρήγορα…

Τα πράγματα βαδίζουν γοργά, προς όλο και χειρότερη κατεύθυνση. Η αλυσίδα των παραπάνω γεγονότων, λόγω των συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί και πολλών άλλων λεπτομερειών που δεν μπορούν να περιγραφούν σε μερικές εκατοντάδες λέξεις αλλά δεν αλλάζουν την ουσία της κατάστασης, έχουν οδηγήσει πλέον την Μέση Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο σε ένα Αραβικό Φθινόπωρο.

Ας ελπίσουμε ότι αυτό το Φθινόπωρο, δεν θα εξελιχθεί σε Παγκόσμιο Χειμώνα…